Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Elementyprywatneipublicznewpostępowaniuspornym…
izmianwewspółczesnymprawiepaństwEuropyWschodniejiŚrodkowej85.
PrzedsowietyzacjąEuropaŚrodkowa,jakrównieżWschodniapozostawałypod
głębokimwpływemsystemuromańsko-germańskiegoicharakteryzowałysię
wysokorozwiniętąkulturąprawną,funkcjonując,wprzeciwieństwiedowielu
krajówwchodzącychwskładbyłegoZSRR,wramachgłównegonurtuzachod
niejtradycjiprawnej.
Zachowanieformalnej,leczzarazemkrytycznejiwybiórczejciągłościpraw
nejwPolsceLudowejpowodowałopotrzebęrewizjiprzejętegoprawaiprzebu
dowyjegozałożeńogólnychwkierunkusocjalistycznymwzwiązkuzrady
kalnązmianąpolityczno-ustrojową.Pozoromzachowaniakontinuumprawnego
towarzyszyłypozaustawowekorekturyprzedwojennegoprawaimarginalizowa
niejegostosowaniawpołączeniuzhipertrofiąklauzulgeneralnychzorientowa
nychpolitycznie86.Podkreślany-zawzoremradzieckim-intereskolektywny
niedotyczyłwistociepaństwajakozbiorowościiochronyinteresówtejzbioro-
wości,leczochronyzdobyczysocjalizmu,ochronyustrojuiwłasnościspo
łecznej.Interespublicznybyłwrzeczywistościinteresempolitycznym,naco
dobitniewskazywałydyrektywywykładnizawarteprzepisachogólnychprawa
cywilnego87.ZwłaszczawpierwszejdekadzieistnieniaPolskiLudowejprawo,
zorientowanepolitycznieiwykorzystywaneprzedewszystkimdoorganizowa
nianowejstrukturygospodarczo-społecznej,zbliżyłosięznaczniedoradziec
kiegowzorca.Implementowanieradzieckiejdyferencjiwłasnościijejochrony
orazplanowejgospodarkiskutkowałoosłabieniemznaczeniacywilnegoprawa
procesowegonarzeczwzrostuznaczeniaprawaadministracyjnego88.
Dekompozycjazasadprocesucywilnegowustawiez20lipcaz1950r.oka
załasiętrwałai,mimopolitycznejodwilży(1956),nowesocjalistycznezasady
ległyupodstawdrugiegopolskiegokodeksupostępowaniacywilnego(1964).
Kodeksten,którynależytraktowaćjakotypowyproduktepoki,przetrwał
zmianęustrojudziękidośćdobremuogólnemupoziomowimerytorycznemu,
doktóregoprzyczyniłasięciągłośćnaukiprawacywilnego89.Pozmianachsys
temowychzapoczątkowanychwPolscew1989r.dokonano-jużporaztrzeci
wXXw.-rewizjiobowiązującegoprawa,tymrazemwkierunkueliminacji
socjalistycznychzasadiinstytucji.
85U.MATTEI,ComparativeLaw…,s.203.
86A.STAWARSKA-RIPPEL,PrawosądowePolskiLudowej1944-1950aprawoDrugiej
Rzeczypospolitej,Katowice2006.
87Ustawaz18lipca1950r.Przepisyogólneprawacywilnego.Dz.U.nr34,poz.311.
88A.MACHNIKOWSKA,PrawowłasnościwPolscewlatach1944-1981,Gdańsk2010,
s.87-98.
89J.GUDOWSKI,Okilkunaczelnychzasadachprocesucywilnego-wczoraj,dziśijutro,
[w:]Prawoprywatneczasuprzemian.KsięgapamiątkowakuczciProfesoraStanisława
Sołtysińskiego,red.A.NOWICKA,Poznań2005,s.1015,1023;M.SAWCZUK,Tradycjaapo-
stępwnowelizacji…,s.168;A.MĄCZYŃSKI,Uwagiostanienaukipolskiegoprawacywil-
nego,nPaństwoiPrawo”2011,z.6,s.6-8.