Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Ideaczasoprzestrzeni
21
etapiesątorelacjejakościowe,bowiemczasoprzestrzeńniezostałajeszczewypo-
sażonawukładywspółrzędnychokreślającychliczbowoumiejscowieniedanego
zjawiskawprzestrzeniiczasie.Konstrukcjageometriiczasoprzestrzeniod-
różniaczasoprzestrzeńGalileuszamechanikiklasycznejodczasoprzestrzeniMin-
kowskiegoSTWilicznychzakrzywionychdynamicznychczasoprzestrzeniOTW.
Wkażdejznichzlokalizowaniedanegozjawiskastanowinajbardziejrudymen-
tarnąinformacjęonim.Zapomocątejlokalizacjiwprowadzasięnastępnie
wszystkieinnewielkościfizyczne:siły,prędkości,przyspieszenia,natężeniapól
fizycznych,temperaturęorazciśnieniecieczyitd.
Połączenieczasuiprzestrzeniwjedenobiektfizycznyjestjednąznaj-
ważniejszychinajbardziejudanychunifikacjiwfizyce.Wartozauważyć,że
jestonaniezgodnazpsychikąiwłaściwiezcałąkulturą.Postrzeganieprze-
strzenimacharaktersilniekulturowyijestmocnozmiennewczasiewraz
zezmianamikultur.Popierwsze,przestrzeńfizycznąopisujemygeometrią
euklidesowąlubpewną,właściwągeometriąRiemanna(wOTW).Odkrycie
geometriieuklidesowejbyłowielkimosiągnięciemstarożytnychGreków,sto-
jącymwtedyipóźniejwopozycjidokształtującychpowszechnepostrzeganie
przestrzenisztukplastycznych.Wmalarstwieśredniowiecznymmamyszereg
odmiennychperspektywisposobówpostrzeganiagłębi.WRenesansiemalarze
odkrylilinearnąperspektywęgeometryczną.Nowoczesnemalarstwoodżegnało
sięodniej.FrancuskimalarzGeorgesBraque(1882–1963)wyraźnierozróżnił
„przestrzeńdotykową”od„przestrzeniwzrokowej”istwierdził,że„perspektywa
naukowajestniczyminnymjakogłupiającąsztuczką—złośliwąsztuczką—
którauniemożliwiamalarzowioddaniewpełniprzeżyciaprzestrzeni”[47].
Analogicznezjawiskowystępujewliteraturze[47]:
WspółczesnypisarzfrancuskiGeorgesMatoréwksiążceL’Espace
humainzanalizowałhistoryczniemetaforywtekstachliterackich
jakośrodkiprzybliżaniasiędoczegoś,conazwał„nieświadomą
geometriąludzkiejprzestrzeni”.Analizyjegodowodzągruntownej
zmiany,jakazaszłapomiędzyrenesansowymwyobrażeniemprze-
strzeni,geometrycznymiintelektualnym,awspółczesnymakcen-
towaniem„doznawania”przestrzeni.Dzisiejszepojęcieprzestrzeni
zawierawsobiewięcej„ruchu”iwychodzipozapozaprzestrzeń
wizualnąkuznaczniegłębszejprzestrzenizmysłowej.
Podrugie,czasjestpowszechniepostrzeganyjakodoznaniezmysłowecałko-
wicieodrębneodprzestrzeni.Częściowowynikatozprzekonania(iluzorycznego,
gdymusięprzyjrzećzpunktuwidzeniafizyki),żeoileczasnieubłaganieupływa,
otylewprzestrzenimożnastanąćorazopuścićwybranemiejsceidoniego
wrócić.Upływczasuzawszefascynował.Od1966r.istniejeInternationalSo-
cietyfortheStudyofTime(niemaanalogicznegostowarzyszeniadobadań
przestrzeni).Jegozałożyciel,JuliusT.Fraser,pisałwewstępiedomateriałów
zczwartejkonferencjitegostowarzyszenia[34]:
