Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
cieoddaniasiebie,swoichprzeżyćiukochanych,najbliższychzmarłych.Tegorodza-
justanducha,wktórymciemnośćprzynosiobjawienieobecności,odnaleźćsiędaje
międzyinnymiwwierszuPrzyszedł16zakończonymznamiennymwyznaniemBJa”
lirycznego:Bdopierobólznajomymipowiedział//toOn”.Niewiadomoprzytym
dokońca,nakogowskazujezaimekON-naBogaukrywającegosiępodpostacią
ciemności,czynabliskiegozmarłego,któryzniknąłzwidzialnegowymiaruizatopił
sięwciemnościNieprzeniknionego.Podobnyprocesodnajdywaniasensuiobecno-
ścimimorozpaczydokonujesiętakżemiędzyinnymiwwierszuTwarz,wktórym
jedynymlekarstwemnarozpaczutratyzdajesięjejpowierzenieNajwyższemuitym
samym-poprzeztengestoddania-jejprzekroczenie-jeśliniewstronęnadziei,
towkażdymraziewkierunkuuspokojenia:BBoże,weźtębolesnągłowęwswoje
ręce//takniebotrzymawdłoniachziemię”17.Zauważyćteżwartowzwiązkuzpo-
wyższymzmianę,czy-abyująćrzeczlepiej-ewolucjęsposobuprzeżywaniato-
warzyszącegoutracieduchowychdoznańorazsamegoichcharakteruipoetyckich
metodartykulacji.Obydwawskazanezagadnieniaoznaczajązarazemnietylko
zmianęwrodzajuimetodachautokreacjilirycznegoBJa”,lecztakżedokonującesię
wnim,zauważalneprzekształceniamentalne,skutkującedefactoodmiennością
typupodmiotulirycznegoorazzmianamiwcharakterzejegoekspresjiorazroli
przypisywanejprzezeńwewskazanychprocesachsamemusłowupoetyckiemuijego
rozumieniu.EwolucjętęspostrzegłzaprzyjaźnionyzautorkąDrugiegoszczęścia
Hiobaks.JanTwardowski,którywewspomnieniuoKamieńskiejpisał:
Iprzednawróceniem,iponawróceniuAnnabyłamądrymczłowiekiem.PoszukującBoga,bardzo
wielewymagałaodsiebie.(...)Taprzemiana,dogłębnaiwszechstronna,niemogłaominąćjejtwórczości.
Słowasłużyłyjużnietylkozapisywaniudzieńpodniucierpienia,aleibyłypróbąpokonywaniarozpaczy.
Annainaczejterazpojmowałazadaniasztuki.Niepragnęłapowiększaćswojegodorobkuonowewiersze.
Wiedziałabowiem,żeżadenwierszniejestwstanieoddaćprawdyludzkichdoświadczeń.Sięgałajednak
popióro,bynazwaćswójniepokójiwyrazićztrudemodnajdywanąnadzieję.Każdewypowiedziane
słowomiałoswojąwagę,zawierałsięwnimogromnytrudczłowiekaposzukującegosensu18.
Zarysowanezagadnieniawyznaczająobszarrefleksjipodejmowanejwniniej-
szymszkicumającymzazadanieuchwycenieiodnotowanieistotnychróżnicjako-
ściowychwcharakterzedoświadczeniawewnętrznegobędącegoudziałemliryczne-
goBJa”,coodnosisięwgłównejmierzedostosunkudocierpieniaisamotnościoraz
śmierci.Nadalszymplanieprzedmiotemzainteresowaniapozostajeteżwspom-
nianawyżejkwestiapodejściadosłowapoetyckiegoiprzypisywanejmuprzezmó-
wiącypodmiotroli,postrzeganejnietylewaspekcieestetycznym,cowperspektywie
metapoetyckiej,określonejzatembardziejprzezrefleksjęnaturyegzystencjalnej
niżprzezzagadnieniastricteartystyczneczyproblemyocharakterzeformalnym,
traktowanezawszeprzezpoetkęjakokwestiewpewnymsensiedrugorzędne,poj-
mowanewięcjakonarzędziasłużącejaknajwierniejszemuprzekazowimyśli.Wy-
rażonewjednymzwierszypoetyckiecredoBPragnęzrozumieć,niewyrazićsiebie”19
odzwierciedlatęświadomąrezygnacjęztraktowaniapoezjijakopłaszczyznyauto-
kreacjiorazzuzurpatorskichroszczeńdowynoszeniapoezjiipoetynaromantyczny
zduchapiedestałwybraństwaczyszczególnegouprzywilejowania(teuznałapoetka
jakozgruntufałszywe).
NiechodzizatemKamieńskiejoużywaniesłowawceluepatowaniaefektowną
grąmetafor,niechodzioformalnyeksperyment,niechodzionarcystycznąeks-
16AnnaKamieńska,Przyszedł,w:tejże,Milczeniaipsalmynajmniejsze,Kraków1988,s.24.
17AnnaKamieńska,Twarz,w:tejże,Milczeniaipsalmynajmniejsze,Kraków1988,s.22.
18JanTwardowski,OprzyjaźnizpoetkąAnnąKamieńską,BRedakcjaPolska”[online,dostęp
21.02.2020:http://www.redakcjapolska.dk/ks%20twardowski/o%20przyjazni.htm].
19AnnaKamieńska,Lampa,w:tejże,Dwieciemnościiwierszeostatnie,Poznań1989,s.115.
