Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AnnaKamieńska
presjęwłasnegoBJa”,aleożmudneipokorne(tokluczoweiważneokreślenie:po-
korne)podążaniesłowozasłowemzawłasnąprawdąipróbęjejzrozumieniaoraz
wiernego,jaknajbardziejprzylegającegodorzeczywistości,oddaniawwierszu.Na
marginesiewartozauważyć,jakbardzosformułowanaprzezKamieńskąkoncepcja
przezroczystościsłowaorazwypracowanyprzezpoetkęgatunektekstów-milczeń20
korespondujezwpisanymiwtępoezjęprzeświadczeniamifundamentalnymidla
zawartychwniejsensówgłębokich,skupionychwokółkwestiiocharakterzeducho-
wymistanowiącychpenetracjęwewnętrznychstanówczłowiekapostawionegowo-
becsytuacjigranicznych.SformułowanawjednymzwierszyDrugiegoszczęścia
HiobamodlitewnaprośbaBPanienauczmniemilczeć”zjednejstronymotywo-
wanajestwewnętrznąuległościąipokorąwobecBoskichwyroków(cojakośłączy
postawęlirycznegoBJa”zbiblijnymHiobem),zdrugiejzaśstronywyrastazprze-
konania,iżjedynymadekwatnymBsłowem”wobecśmierciinieszczęściamogąsię
okazaćtylkomilczenieicisza.Słowabowiemokazująsięnieużyteczneibezradne,
daremnewręczwobecogromucierpieniawyrastającegozeświadomościskrajnego
opuszczenia,zupełnejsamotności,naktórąjedynymlekarstwemokazaćsięmoże
tylkociszazanoszonaprzedBogaiodkrywanawJegociemności:BNicniewiem
//anigdziesięrodząsłowa//anigdziesięrodzimiłość//więcwszystkoowijami
sięwciemność//bowszystkojestciemnością”21.
Odnotowaćzarazemnależyznamiennąewolucjędokonującąsięnaplaniewyra-
żaniaiodpowiadającąjejściśleewolucjęwpostawieduchowejlirycznegoBJa”ijego
stosunkudośmierci,cierpieniaorazsamotności.Mamnamyślizaobserwowane
wpoezjiKamieńskiejstopnioweprzechodzenieodrozbudowanej,możnabywręcz
powiedzieć-ozdobnej-retorycznościpojawiającejsięwtomachwcześniejszych
dowspomnianegowyżejminimalizmuwypowiedzizredukowanejdoemocjonal-
nejsugestiiskomprymowanejwsłownymdesygnacieprzeżyciakomunikowanego
Bnaściśniętymgardle”zapomocąpojedynczegosłowa,czyteżprzywołanegozaje-
gopomocąprzedmiotuużywanegoprzezosobęzmarłą,czywjakiśinnysposóbznią
kojarzonego,byprzeztenemocjonalnysubstytutprzywołaćnietylenawetwspo-
mnienie,ileuobecnićpostaćtego,któryodszedł.Zaobserwowanawspółzależność
formywierszaistanuduchapodmiotubierzeswójpoczątekwprzemianieducho-
wej,implikującejwsposóbtyleżkonieczny,conaturalnyzmianyzachodzącena
planieekspresji.Postępująceogołoceniewewnętrzne,dojrzewaniedoduchowego
ubóstwa,przyjętaświadomiepokorarozumianajakozgodanawszystko,codzie-
jesięwżyciu(Bniechsiędziejewszystkośmierć,starość,brzydota”,powiepoetka
wjednymzwierszy)-wszystkotosprawia,żeewangelicznierozumianeubóstwo
duchaznajdujedopełnienienapłaszczyźnieestetycznejwświadomejredukcji
środkówekspresjimającejstanowićswegorodzajuodpowiednikowejduchowej
nagości22iwewnętrznejprzejrzystościpostulowanychprzezpoetkęjakowłaściwe
ijedyniemożliwepostawyczłowieka-twórcywobecBoga.
Redukcjęplanuwyrażaniapostrzegaćsięteżdajewperspektywieoczyszczenia
przyjmującegowmateriiwierszaformęrezygnacjizwszelkichelementówzbęd-
nych,będącychjakimśnaddatkiemestetycznym,niekoniecznymzuwaginasam
sensprzekazu.ZalecenieBodszczekajwszelkiepiękno”23odsłaniadodatkowo
etycznyaspekttworzeniaujawnionywinicjalnymwersieutworuiwyrażającysię
wpoczuciuodpowiedzialnościzasłowouzyskującewtymkontekścierangęosta-
20AnnaKamieńska,Milczenia,Kraków1979.
21AnnaKamieńska,Ciemność,w:tejże,Milczeniaipsalmynajmniejsze,Kraków1988,s.26.
22AnnaKamieńska,Perły,w:tejże,Wpółsłowa,Warszawa1983,s.24.
23AnnaKamieńska,Perły,w:tejże,Wpółsłowa,Warszawa1983,s.24.
32(2/2020)
