Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
MarekNowakowski
ce,żebysięrękopisniezniszczył.Onaprzepisywałarzeczodręki,tymczasemon
siedziałsobie,oczekującwpokoju,czasamicośprzeglądając,jakieśksiążki,które
mieliśmyprzysobie.Kiedymaszynistkaprzepisałacałość,robiliśmywydruk,aon
czytał,sprawdzał,czywszystkosięzgadzaidopierowtedymogłopójśćtodokorekty.
Bardzoczęstozamawialiśmydojegoopowiadańrysunki,czasembyłytorysunki
JanaLebensteina,któryrównieżzBRzeczpospolitą”współpracował(pomiędzy
MarkiemaJankiemutrzymywałasięwielkaprzyjaźń).HistoriaMarkaNowakow-
skiegopozostajezresztąszalenieinteresującatakżeprzezpryzmatjegowspółpracy
zBTwórczością”.Onprzecieżwlatach50.,60.i70.wBTwórczości”bardzowieledru-
kował,m.in.znanedziśdobrzeWeselerazjeszcze,awcześniejRobaki,atowmo-
jejopiniijedenznajgenialniejszychutworówMarka...
KS:NowłaśnieRobaki,zupełnieniesamowite,prawda?Prozanadobrą
sprawęerotyczno-autotematyczna,kobietyiliteraturanaraz.
JD:Alejaktaprozajestzrobiona!
KS:Tak,pisanastrumieniem,cowięcej–wformieantypowieści,nie-
prawdaż?Niezwykleeksperymentalna...
JD:Tak,ztymzgadzamsięcałkowicie.GdyKrzysztofMasłońprzygotowałswój
wybóropowiadańMarkawBIskrach”,wybórskądinądbardzodobry,niestetyRo-
bakówniezamieścił,właśniedlatego,żesąoneniecozbytdługie,tonadobrąspra-
węmikropowieść.MarkapozatymłączyławielkaprzyjaźńzHenrykiemBerezą,
ontęprzyjaźńpotemopisałwksiążcewydanejpodziemniepodkonieclat80.XX
wieku,podtytułemKarnawałipost.Berezaniezostajewprawdziewymieniony
wniejznazwiska,alejestzatobohateremcałejjednejprozy,Historiapewnejprzy-
jaźni.Atojestotyleinteresujące,żeBereza-znanypóźniejzpropagowanianurtu
chłopskiegoiformułowaniaswojejrewolucjiartystycznej-jawisięzupełnienatle
tejnotyodmienniedotego,comogliśmyzapamiętać.KluczdoBerezy,nawiasem
mówiąc,towmoimprzekonaniujegoksiążkaProzaicznepoczątkiz1971roku.
ZnaleźćtammożnabardzoobszernytekstoMarkuNowakowskim,Berezamuto-
warzyszyłprzez8-9pierwszychksiążek-każdawięcpozycjawówczas(bezżadnego
wyjątku)byłaprzezBerezęomawiana,acałykomplettamtychtekstówznajdujesię
wczęściProzaicznychpoczątkówwłaśnieNowakowskiemupoświęconej-oczy-
wiścieobokinnychczęściksiążkipoświęconychKijowskiemu,Stachurze,Myśliw-
skiemuiinnym.BerezaMarkowibardzosprzyjał,zwłaszczażeNowakowskiprzez
długielatawalczyłzkrzywdzącąiniesprawiedliwądlasiebieopiniąBhłaskoida”.
Jazresztądobrzepamiętam,żejakolicealista,poszukującinformacjioNowakow-
skim,zawszetrafiałemnapodobneBhłaskoidowe”pogłoski-ano,żeztegosamego
okresu,cooczywiścieprawdąniebyłoicozresztąbrutalniepotwierdziłczasilos.
Hłaskozmarłprzedwcześnie,Nowakowskiniezmarł,jegotalentwpełnidojrzał,
trudnojestzatemdzisiajwpełniodpowiedzialnieporównywaćteklasypisarskie
HłaskiiNowakowskiego.Zmojegopunktuwidzeniaklasategodrugiegojestdużo
większaniżklasategopierwszego.
KS:AczybyłymożejakiekolwiekpróbyporównywaniaNowakowskie-
go,np.zTyrmandem?Tojest,jaksięzdaje,drugazantypod.CzyNo-
wakowskikiedykolwiekoTyrmandzieijegopisarstwienapomykał?
JD:Prawdęmówiąc,niesłyszałem.ZMarkiemjestjeszczetakiproblem,żeonzo-
stawiłzasobąnaprawdębogatydorobek,należałdopisarzy,którzyistotniecodzien-
niecośpisali,odruchpisarskitegorodzaju,tennajintensywniejszywjegoprzy-
34(4/2020)
