Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
KarlDedecius
NiebezznaczeniadlapoglądówizainteresowańDedeciusapozostawałkontekst
biograficzny.Tłumaczurodziłsięw1921rokuwniemieckiejrodziniewŁodzi,uczył
sięzaśwpolskiejszkole.Wielokulturowość,wśródktórejwychowywałsięwrodzin-
nymmieście,byławięcdlaniegonaturalnaodnajmłodszychlat.Oddzieciństwa
posługiwałsięrównieżjednocześnieniemieckimipolskim14.
Dedeciusjestwtejsytuacjiwpełniprzekonanyotym,żedialogmiędzykultu-
rowypowinnosięzaczynaćodkultury.PiszewesejuOzaletachdialogu:
Ktochcedziałaćnarzeczlepszegoporozumieniamiędzydwomatakdalececiężkodoświadczonymi
sąsiadami,jakPolskaiNiemcy,musipojmowaćjakojednopoezjęipolitykę.Poezjaposzukujepraw-
dyipiękna,któresąmotywacjądożycia,celempolitykizaś[są]dobroogółuisprawiedliwość,które
przynoszątemuspołeczeństwuwolność15.
EsejeDedeciusasązaangażowane,aleniepełniąjedyniefunkcjisłużebnejwsto-
sunkudoinnychpóljegodziałalności.Mająrównieżwartośćestetyczną,aichkon-
strukcjajestgłębokoprzemyślana.Jakjużwspomniałam,wKsiążcejakowoliiwy-
obrażeniupojawiająsiępewnepolatematyczne:książka,kultura,pokój,polityka
czyprzekład,którewzajemnienasiebiewpływają.Nadtymwszystkimczuwazaś
trzechpatronów:Horacy,Humboldtiśw.Hieronim.
Horacyprzynosinamjednoczącąwizjęliteratury.Humboldtzwracauwagęna
koniecznośćnaukijęzyków,którepowinnybyćnarzędziemdolepszegozrozumie-
niarzeczywistości.Św.Hieronimtowzórtłumacza,którymaświadomośćpowagi
swojegoposłannictwa,korzystającztytułowejparafrazy–mawolęiwyobrażenie.
Należałobywtymmiejscuuzupełnićjegoportret:
DlaPortugalczykaTeixeirydePascoaesa,aletakżedlawiększościinnychbiografówbyłgłosicielem
przyjaźni,wyniesionejdowyżynkultu.Hieronimbyłzafascynowanyideążyciazawartąwliterach.
Jegowrażliwośćnakształtyliterbyłaniezwykła,szukałwnichładuirespektowałgo.Byłświętym,
któryprzeszedłwpierwwielestopniwystępkuinamiętności,symbolemprzełomuiprzemiany,które
charakteryzowałyjegoczasy,wdrodzeodstarożytnościdośredniowiecza.Hołdowałzarównoideałom
Cycerona,jakiChrystusa.Byłczłowiekiempogranicza.Kimś,ktowrozdarciuwłasnejepokipragnął
stanowićklamrę16.
Św.Hieronimłączyłodmiennerzeczywistości,będącjednocześnieświadomym
różnicmiędzynimi.Tochyba–tak,jakprzedstawianamtoDedecius–cechado-
bregotłumacza,którywykonującswojerzemiosło,dążyjednocześniedopokoju.
Książka–Bksiążkajakowolaiwyobrażenie”–mazdolnośćprzemianyrze-
czywistości.NawiązaniewtytuleesejudoSchopenhaueraniejestwięcwyłącznie
retoryczne.Raczejpolemiczne:jakoantidotumnapesymizmniemieckiegofilozofa
Dedeciusproponuje–czerpiącdefactoztychsamych,coSchopenhauerfigur–
twórcząsiłęksiążki.
14K.Dedecius,EuropejczykzŁodzi.Wspomnienia,przeł.S.Lisiecka,Kraków2008.
15K.Dedecius,Ozaletachdialogu,przeł.P.Chojnowski,w:tegoż,Szkiełkotłumacza...,dz.cyt.,s.303.
16K.Dedecius,Książkajakowolaiwyobrażenie,dz.cyt.,s.50.
AleksandraRajkowska(ur.w1994r.)–doktorantkawSzkoleDoktorskiejNaukHumanistycznych
UW,absolwentkapolonistykiUW.ZajmujesiętwórczościąCyprianaNorwidaiStanisława
Wyspiańskiego.Publikowałam.in.w:BeleWatorze”,BTeologiiPolitycznejCoTydzień”iBNowym
NapisieCoTydzień”.
37(1-2/2023)
