Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szkic
15
figuriwzorów,skromnymbibliotekarzemizarazemPanbiblioteką,wędrownym
ślepcemiprzemyślnymPrzeziercąwszelkichrzeczy,wydajesiębyćtylkoprze-
wrotnym,niezbytzresztąudanym,fortelemzmuszającymdoodkrycia,żejest
prawdziwymstworzycielemwszystkichrzeczy,żetoonjestMegaliterąwszystkich
literwszystkichistniejącychinieistniejącychjęzyków,żetoonsyn,bratikochanek
bogininieposkromionejpychy,arogancjiizuchwałościYβρις/Hybris,jestabso-
lutnymwładcąMiędzyświecia.Nawetjeśliprostaczkomwydajesięonowartym
śmiechuniezdarzonymfantomem,bezużytecznąwprawdziwymżyciubzdurą,
przyktórejnawetniemożnasięporządniezabawić,totylkodlatego,żesaminie
wiedzą,żejużdońtrafili,jużsiedzątamjakichprzodkowiesiedzieliwplatońskiej
jaskini,gapiącsięnapojawiającesięiznikająceobrazyczegoścopoprostujest,
choćzdajesiętylkowyczarowywaneczarodziejskąróżdżkąJLB–Pseudo-Prospera.
Albowiem,jakwykładałwMyślachEmpedokles:BKażdywierzyjedyniewto,na
cosięnatknął,goniąctuitam,aprzecieżkażdypysznisię,żeznalazłcałość.Ona
[tacałość]niedasięaniwidziećokiem,anisłyszećuchem,aniuchwycićmyślą”
(przekładWładysławHeinrich).
Cowięcej:wszystkieksiążkiBorgesatowistociejednaitasamaksiążka,
jednaksamawsobiebędącawielogłosemiwspółtworzącawielogłoswszystkich,
arozmaitośćgłosówodbijasięwzwielokrotnionymmegauchu.Sprawędodatko-
wokomplikująichprzekładynaróżnejęzyki,cozkoleimagłębokie,jakłatwosię
domyślić,konsekwencjekulturowe:Borgeshiszpańskiwjegoargentyńskiejod-
mianietowpolszczyźnieinnyBorges,niemówiącjużoBibliotekarzuwpisanym
wpinyin,będącytranskrypcjąnaalfabetłacińskichińskiegojęzykamandaryńskie-
go,atymbardziejwpismoideograficzno-fonetyczne,zwanepopularniepismem
obrazkowym.ZapewneświadomowejswojejwieloznacznejwielokrotnościBorges,
nanicsięnieoglądając,pełnymigarściamiczerpałzdorobkuinnych.Faktten
wszkicuBorgesetl’oiseaurareodnotowujezpewnądoząsarkazmuNicoleDe-
schamps:BKafka,C.S.Lewis,Poe,Herodot,MarcoPolo,Flaubert,Sy-maCh)ien,T)ai
P)ing,KuangChi,Konfucjusz,Meyrink,Mandeville,Pliniusz,Quevedo,Homer...
ichsłowacytowanesą[przezautoraKsięgiistotzmyślonych]obszernieibezkarnie,
najczęściejwtłumaczeniuiniekiedybezwyjaśnienia”17.
Dodajmy,żeJLBlubisiępokazywaćwmascezwykłegoczytelnikabezjakichś
specjalnychaspiracji,przedewszystkimintelektualnych,zukrytąwszakintencją
zachętyinnychczytelnikówdo(rozwinięciaskrzydeł)18.Alepowiedzmyteż,niejako
wzwiązkuztym,żeBorgesmiałsiebietakczyinaczejnietylkozaBibliotekarza,ale
niczymsławetnyautorBibliotekiDiodorSycylijskialbo,conamtutajnawetbardziej
pasuje,nibyówAnonim,zwanyprzezastrologaSetisaIIBibliortekos,tj.Oblegają-
cyKsięgi,uważałsię(jakmożnamniemać)nietylkozapisarza,aleiszczególnego
budowniczego;zaautoramądrościowychprzypowieścijednakowożukładających
17NicoleDeschamps,Borgesetl’oiseaurare,w:Étudesfrançaises,vol.8,n°2,1972,ss.167-175,cyt.
wg:http://id.erudit.org/iderudit/036516ar(dostęp:23stycznia2013);przekładwłasny–AT.
18AleteżNicoleDeschampswewspomnianymszkicupisze:BQuelestlesecretdecetexte[...],mani-
festementnéd)autrestextes,quialemystérieuxpouvoirderendreleursailesauxlecteurs,souvent
distraits,paresseuxetignorants,quenoussommes,ici,aujourd(hui?D)oùvientquelaprodigieuse
éruditiondonttémoignece«manuel»nedécourageparlesapprentislecteursquenoussommesmais
stimuleennousledésird)ensavoirplus,encoreplus,surnous-mêmes,surlemondequinousentoure
etsurleslivresdontnousdisposons?/Jakijestsekrettego[tj.Księgiistotzmyślonych]tekstu[...]
oczywiścierodzisięonzinnychtekstów,mającychtajemnąmocuskrzydlaniaichczytelników,często
roztargnionych,znużonychiniedouczonych,któresprawiłyżespotkaliśmysiędziśtutaj?Imponująca
erudycjaowego«podręcznika»niedość,żeniezniechęcapoczątkującychczytelników,którymijesteśmy,
alewzbudzawnaspragnienie,abywiedziećwięcejosobie,oświecienasotaczającymiksiążkachktórymi
dysponujemy?–cyt.wg:http://id.erudit.org/iderudit/036516ar(dostęp:23stycznia2013).
