Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
9
obszarachwieloetnicznych).Byłotomożliwetakdługo,jakdługoniezmieniłosię
zasadniczepojmowaniesensusuwerenności.Hobbesowskaideapaństwa,podob-
niejakwcześniejśredniowiecznachrześcijańskauniversitas,opierałasięnami-
ciedomniemanejzgody.Poddani,chcączagwarantowaćsobiebezpieczeństwo,
namocymoralno-prawnegokontraktuzrzekalisięczęścinależnychimprawpoli-
tycznychnarzeczwładcy22.Przyczym:takzawiązanawspólnotapolitycznamiała
charakterinkluzywny:członkostwowniej–potencjalnieprzynajmniej–pozosta-
wałosprawąotwartąizależałoodindywidualnejchęcizwiązaniasięBdominującą
umowąspołeczną”23.Byłtowięcdyskurs,wktórymtożsamośćetnicznaniebyła
(jeszcze)warunkiemprzynależności.Ideałdynastyczny,jakoparadygmatwładzy
politycznej,zostałjednaknadszarpnięty(m.in.poprzezodrzucenieprzekonania
oboskimpochodzeniukrólewskiejwładzy)ikoniecznestałosięokreśleniezasady
umożliwiającejporozumieniewładcyipoddanych.Emancypacjaideisuwerenności
(tzn.oderwaniejejodcentralizacyjnychdążeńpaństwdynastycznych)otworzyła
drogędopostrzeganiaetnicznościjakopodstawynowegosystemupolityczno-
-prawnego,konkurencyjnegowobecmonarchiidynastycznejiniereprezentatyw-
nychformrządu.Wielkie,scentralizowane,acozatymidzie–wieloetnicznewspól-
notypolityczne,wktórychpodstawąprzynależnościbyłmitdomniemanejzgody
izwiązanyznimsystemiussolis(określającyobywatelstwonapodstawieurodze-
nia)24,wydawałysięcorazbardziejarchaiczneimusiałyustąpićmiejscawspólnotom
zorganizowanymnazasadziedomniemanegopokrewieństwa.Członkostwowte-
gotypuwspólnotachopierałosię,jakpiszeJenniferJacksonPreece,nienawierze
windywidualnąautonomię(symbolizowanąprzezmitzgody),leczzaangażowaniu
Bwzbiorowe«ja»,symbolizowaneprzezpochodzenie–językikulturęludową”25.
Innymisłowy:zasadzałosięBraczejnawięzachkrwi(iussanguinis)niżnaprostym
fakciebyciaurodzonympodjurysdykcjąkonkretnegomonarchy(jakprzeziusso-
lis)”26.Mitdomniemanegopochodzeniastałsięprzytymwygodnąstrategiąoporu
(ipodstawąalternatywnejpostawypolitycznej)dlaludówzagrożonychwswojej
suwerennościlubwalczącychouzyskanieniezależnegopaństwa27.
4.
Wtakichokolicznościachdyskurswojnyformalnej,jakoreprezentatywnydla
poprzedniegoporządkupolityczno-prawnego,prędzejczypóźniejmusiałzostać
odrzucony.Organizującegoliterackieiikonograficznewyobrażeniawalkijako
pojedynku(wartodopowiedzieć:równychstanemprzeciwników)byływistociepo-
chodnąalegorycznychwyobrażeńsuwerennychpaństwjakoBwielkichmężów”ija-
kotakielegitymizowałysposóbichistnienianaareniemiędzynarodowej–pośród
innych,równychimorganizmów28.Nowyporządekpolityczny,opierającysięna
zasadziereprezentacjiiznajdującyswojeuprawomocnienieniewmiciedomnie-
manejzgody,leczdomniemanegopochodzeniadomagałsięwynalezienianowego
językawładzy.Powszechneodczucieniewystarczalnościdotychczasowychkonwen-
22Tamże,s.171inastępne.Por.też:J.Zadencka,dziełocytowane,s.124.
23J.J.Preece,dziełocytowane,s.167.
24Ozasadzieiussolis(prawoziemi)iiussanguinis(prawokrwi)czytajw:J.J.Preece,dziełocytowa-
ne,s.179.
25Tamże,s.184.
26Tamże.
27Tamże,s.185.
28BPaństwa-suwereni,postrzeganejakojednostkinazywanewdyskursieprawniczympersonaepublicelub
personaemorales–«wielcymężowie»,formująrelacjemiędzysobąwmyślzasadfilozoficznychietycz-
nychjako«równiwśródrównych»,«rodzinapaństw»”,J.Zadencka,dziełocytowane,s.125.
