Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Elitawładzystanowiistotnyelementpaństwa,bezwzględunacharakterre-
żimupolitycznego(demokratyczny,autorytarny,totalitarny)
1.Jestcentralną
kategoriąwielubadańistudiówpolitologicznych,zorientowanychprzede
wszystkimnapoznaniejejzwiązkówioddziaływańsystemowych(m.in.wsys-
temiepolitycznym),wyjaśniającychrelacjewładzywspołeczeństwie.Ichszero-
kizakresobejmujenietylkofunkcjonowanieelitwewspółczesnychpaństwach
demokratycznych,aledotyczyrównież-choćwmniejszymstopniu-krajów
komunistycznych
2.
Przejęciew1944r.władzyprzezPolskąPartięRobotniczą(PPR;po1948r.
PolskąZjednoczonąPartięRobotniczą;PZPR),urzeczywistniłonietylkonowy
modelżyciapolitycznegowPolsce,aleprzyniosłotakżecałkowitązmianęrzą-
dzącychwkrajuelit.PrzyjmujączaHaroldemD.Lasswellemdefinicjęelity,
jakokonkretnegoelementusferypolitycznejspołeczeństwa,wyróżnićmożna
kilkajejrodzajów:1.elitapolityczna-osobypełniącewładzęwpaństwie;
2.elitawładzy-aktywnidecydencizaangażowaniwprzebiegprocesupolitycz-
nego;3.elitapartiipolitycznej
3.WodniesieniudoPolskiLudowejpo1948r.
typologiętęmożnauprościć,przezutożsamienieznaczeniowepierwszegoidru-
giegotypuelit.Podejścietakiejestzasadne,ponieważfaktyczniezarównoelitę
polityczną,jakielitęwładzy,tworzyliwówczaswyłącznienajbardziejwpływo-
wiprzywódcypartiikomunistycznej,mimożeformalniedopuszczanodoń
członkówstrukturtypu:StronnictwoDemokratyczne(SD)czyZjednoczone
1Wpolskichbadaniachpolitologicznychniemazgodnościwdefiniowaniutakichkategorii
pojęciowych,jak:systempolityczny,ustrójpolitycznyireżimpolityczny.Autorkaprzychylasię
dostanowiskaprzyjmującego,iżreżimpolitycznyoznacza„instytucjonalne,funkcjonalneiaksjo-
logiczneramydziałaniauczestnikówżyciapolitycznegoorazrelacjemiędzytymiuczestnikami”,
pozwalającenawyróżnieniepaństwdemokratycznych,autorytarnychitotalitarnych.P.Maj,
W.Paruch,Pojęcie„systempolityczny”wbadaniachpolitologicznychwPolsce-aspektyikon-
trowersjedefinicyjne,„PolitykaiSpołeczeństwo”2008,nr5,s.68.Zob.także:W.Żebrowski,
Współczesnesystemypolityczne.Zarysteoriiipraktykawwybranychpaństwachświata(podręcz-
nikakademicki),Olsztyn2005.
2M.Simlat,Współczesnaamerykańskateoriaelit,„RocznikNaukowo-DydaktycznyWSP
wKrakowie”1997,nr185,s.75.Zob.także:C.W.Mills,Elitawładzy,Warszawa1961;K.von
Beyme,Współczesneteoriepolityczne,Warszawa2005,s.271-293;M.Żyromski,Teorieelit
asystemypolityczne,Poznań2007;J.Nocoń,Elitypolityczne:studiuminterpretacjifunkcjonalnej,
Toruń2004.
3M.Simlat,dz.cyt.,s.77.
7
