Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1ZARYSHiSTORiiEMbRiOLOGii
Historiaembriologiijestniezwykleciekawaipouczająca.Rozwójzarodkowyczłowieka
izwierzątintrygowałludziodzaraniadziejów.Zestarożytnychpaństw:Egiptu,Babi-
lonii,Indii,Chin,MeksykuiPerupochodzązadziwiającoprecyzyjneopisynarządów
rozrodczychkobietyorazmetodpostępowaniaprzyporodzie.Wstaroegipskimpapi-
rusiezKahun(około1550rokp.n.e.)znajdująsięopisyzaburzeńmiesiączkowania,
recepturanamiksturęzkolcówakacji,zapobiegającąciąży,orazzapisydotycząceprób
ustaleniapłcidzieckanapodstawiezachowaniasiękiełkówpszenicyijęczmieniazala-
nychmoczemkobietyciężarnej.Wtzw.tekścieSuśruty-Samhity(Indie,Iwiekp.n.e.)
zawartyjestszczegółowyopisrozwojudzieckawłoniematki,różnicowaniasięnarządów
wróżnychokresachciąży,opis„łoża”dladziecka(macicy)orazstwierdzenie,żeciąża
jestefektemzmieszanianasieniamężczyznyzkrwiąmiesiączkowąkobiety.
NajstarszezapiskigreckiepochodząodfilozofaAnaksagorasazKladzomen(500–
–428p.n.e.).Uważałon,żepierwszezwierzętapowstajązciepła,wilgociiziemi,ana-
stępnejednezdrugich,zgotowegoukształtowanegozarodka.Twierdziłtakże,żezza-
rodkówpochodzącychzlewejczęściorganizmurozwijająsięorganizmyżeńskie,
azprawej–męskie.HipokrateszwyspyKos(460–377p.n.e.)wswejrozprawiezalecał
obserwowaćrozwójjajakurzego,gdyżnapodstawierozwojutegoptakamożnawnio-
skowaćorozwojuczłowieka.
ZgronawielkichfilozofówgreckichtwórcąembriologiiuznanoArystotelesa
(384–322p.n.e.).Tenwszechstronnymyślicielmyliłsięoczywiście,twierdząc,że
muchypowstajązpsującegosięmięsa,małżelęgnąsięzmułu,pszczołyrodząsięsamo-
rodnie,anowyorganizmpowstajezkrwimiesiączkowejpodwpływemsamychsił
zawartychwnasieniusamca.Wjego„Traktacieorodzeniu”(około340rokp.n.e.)
znajdujesiędoczasówArystotelesanajdoskonalszyopiszarodkakurczęcia.Zdzieła
tegoprzenikamyślokierowaniurozwojemprzezistotęnadrzędną(Creativeprinciple).
SławnylekarzrzymskipochodzeniagreckiegoGalen(GalenusClaudius,około230–
–200p.n.e.)wdzielept.„Okształtowaniusiępłodu”zamieściłszczegółowyopispłodu
ludzkiego.Jakopierwszyopisałtakżełożysko,owodnięiomocznię.
OkresŚredniowiecza(V–XIVwiek)nieprzyczyniłsiędopostępuwpoznaniuzjawisk
embriologicznych.
3
