Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
aodcinkiemkońcowymwitki.Składasięzwłóknaosiowegoiwłókiengrubych,naze-
wnątrzktórychznajdujesięokrężnaosłonkawłóknista.Odcinekkońcowywitki,
odługości5–7pmigrubości0,1pm,zbudowanyjestzodcinkówkońcowychpodwój-
nychmikrotubulotoczonychbłonąkomórkową.Zarównoakrosom,jakiwitkaplem-
nikazawierająlicznebiałkacytoszkieletu.Wakrosomiewystępujeniespolimeryzowa-
naaktyna(α-spektryna)orazwimentyna,awwitce–miozynaitubulina.
Główkaplemnikazawierainformacjęgenetycznąprzekazywanąnastępnemupoko-
leniu,wstawkastanowiswoistecentrumenergetyczne.Energiapotrzebnagłówcedo
ruchuplemnikadostarczanajestzlicznychmitochondriówumiejscowionychwe
wstawce.Witkadziękiswoistymbiałkomkurczliwym,międzyinnymispermiozynie
iflaktynie,zapewniaruchpostępowyplemnikaorazwłaściwąorientacjęplemnikaprzy
zbliżaniusiędokomórkijajowej.
Plemnikisąproduktem(efektem)holokrynowegowydzielaniakanalikówkrętych
jądra.
Liczbawytwarzanychwciągużyciaczłowiekaplemnikówjestogromna.Wjednej
porcjinasieniauzyskanegowczasiewytrysku(ejaculatio)znajdujesięokoło100mln
plemników,alemożeichbyćznaczniewięcej.Wartościtesąjeszczewiększeuniektórych
zwierząt.Wejakulaciekoguta,oobjętości0,1–0,7ml,znajdujesię3,3–4,2mldplem-
ników,indyka–do5,5mld.Objętośćejakulatuknurawynosi200ml.Baranwytwarza
przeciętnieokoło2mldplemnikówijestzdolnyzapłodnićdziennie40owiec.Ejakulat
buhajawystarczadosztucznegozapłodnienia40krów.Teoretycznie,wciągu10lat
aktywnościreprodukcyjnej,jedenbuhajmożebyć„ojcem”30tys.cieląt.
Uczłowiekawytwarzanieplemnikówodbywasięwdwóchjądrach,zktórychkażde
ma800–1200kanalikównasiennychodługości30–70cm.
Regulacjahormonalnaspermatogenezy
Początekiprawidłowyprzebiegspermatogenezyzależąprzedewszystkimodtrzech
hormonów:folitropiny(FSH),lutropiny(LH)oraztestosteronu.Odpowiedniestężenie
testosteronujestniezbędnedorozwojuzdolnegodozapłodnieniaplemnika.Komórki
Leydiga(śródmiąższowe)uwalniajątestosterondopłynuśródmiąższowego,astamtąd
hormonprzechodzidokanalikówkrętychibezpośredniooddziałujenanabłonek
plemnikotwórczy.Ponadtokomórkipodporowe(Sertolego)wydzielająspecyficzny
czynnikbiałkowyABP(androgenbindingprotein),którywpływanautrzymaniedu-
żegostężeniaandrogenówwnabłonkukanalika.
LH–zwanytakżeICSH(interstitialcellstimulatinghormone)–stymulujerozwój
komórekLeydigaorazwydzielanietestosteronu.Wycięcieprzysadkiupłodnegomęż-
czyznyprowadzidocałkowitegozanikukomórekLeydigaidozaprzestaniawydzielania
testosteronu.
FSHprzyspieszatranskrypcjęDNAwnabłonkuplemnikotwórczymorazstymulu-
jewydzielanieprzezkomórkipodporowespecyficznegoczynnikabiałkowegoABP.
54
