Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Chapter1.Dydaktykajęzykaspecjalistycznegowszkolewyższej
Czymjestzatemjęzykspecjalistyczny?Jednazwieludefinicjiokreślagojakoskonwen-
cjonalizowanysystemsemiotyczny,bazującynajęzykunaturalnymibędącyzasobemwiedzy
specjalistycznej4.Możebyćonzatemnarzędziemkształceniazawodowego,pracyzawodowej,
jakrównieżstanowićostopniupoziomucywilizacyjnego.Elementemkształceniazawodowego
jestnauczaniejęzykówobcychzarównodocelówzawodowych,jakikształceniatłumaczy.
Cociekawe,wstarszychpozycjachliteraturypolskiejdotyczącejtegozagadnienianiepo-
jawiałosięhasło„językspecjalistyczny”czy„języknaukowy”,lecz„językspecjalny”5.Autorzy
Słownikaterminologiijęzykoznawczejpiszą:„Językispecjalne(jakojęzykigrupspołecznych)
różniąsię[...]swymstosunkiemdojęzykaogólnego,zachowująbowiemjegosystemgrama-
tyczny,azmieniajątylkosłownictwo,któregoelementysączęstozapożyczonezjęzyków
obcych”.Określeniajęzykspecjalnyużywalirównieżinnibadacze.T.Milewski6definiujejęzyki
specjalnejako„ograniczonetylkodopewnychśrodowiskicharakteryzującesięgłównieodręb-
nymsłownictwem”.OrolisłownictwapiszerównieżA.Szulc7,podającnastępującądefinicję
językaspecjalistycznego:„Szczególnapostaćjęzykaogólnonarodowego,przystosowanadomoż-
liwieprecyzyjnegoopisuokreślonejgałęziwiedzylubtechniki[ł]nacechowanasłownictwem
fachowym,niejednokrotniezawierającymwieleinternacjonalizmóworazskładnią,jakrównież
częstotliwościąokreślonychformgramatycznych”.
Należyprzytympodkreślić,iżwielubadaczykładzienacisknakomunikacyjnyaspekt
nauczaniajęzykaspecjalistycznegotwierdząc,iż„tekstnaukowyjesttworzonyiodbieranypod
przemożnymciśnieniemprocesupoznawczo-komunikacyjnego”8.
Mającnauwadzetrafnywybórtekstówspecjalistycznychwprocesienauczaniajęzyka
specjalistycznego,należymiećświadomośćichróżnorodnościzewzględunafunkcje,jakiespeł-
niają.Itakwyróżniasiętekstyterminogenne,wktórychnowyterminpojawiasiępierwszyraz;
tekstyutrwalająceterminy,doktórychzaliczamypodręcznikiakademickieorazsłowniki;teksty
terminonośne,wktórychpoznanewcześniejterminymająjużutrwaloneznaczenie,np.artykuły
przeglądowe;tekstywykorzystująceterminy,czylitakie,wktórychzostałyużyteterminy
outrwalonymznaczeniuiformie9.
Wtymmiejscuzasadnymwydajesięwyjaśnieniepojęcia„terminu”.Terminjestjęzyko-
wymznakiem,czyliwyrazemlubpołączeniemwyrazowym,którywchodziwskładsłownictwa
specjalistycznegoiodróżniasięodwyrazówlubpołączeńwyrazowychjęzykaogólnego.Docech
odróżniającychterminodwyrazówjęzykaogólnegozaliczasięprzedewszystkimścisłośćijed-
noznaczność,systemowośćorazneutralnenacechowaniezarównoemocjonalne,jakistylistycz-
ne10.Nienależyprzytymzapominać,iżnasyceniedanegotekstuspecjalistycznegoodpowied-
nimiterminamistanowiwykładnikfachowościtworzonychtekstówspecjalistycznych,zarówno
informacyjnej,jakiwyrażeniowej11.
Wagęterminologiizarównowdefiniowaniu,jakinauczaniujęzykaspecjalistycznego
podkreślająrównieżniemieccybadacze12,sprowadzającjegodefinicjędosformułowania:„język
technicznyjesttylkojęzykiempojęć”13.
4Językispecjalistyczne.Słownikterminologiiprzedmiotowej,(red.)J.Lukszyn,Warszawa2005,s.40.
5Z.Gołąb,A.Heinz,K.Polański,Słownikterminologiijęzykoznawczej,Warszawa1968.
6T.Milewski,Językoznawstwo,Warszawa1975.
7A.Szulc,Podręcznysłownikjęzykoznawstwastosowanego.Dydaktykajęzykówobcych,Warszawa1984.
8S.Gajda,Stylnaukowy,[w:]Współczesnyjęzykpolski,(red.)J.Bartmiński,Wrocław1993,s.173-189.
9Językispecjalistyczne.Słownikterminologiiprzedmiotowej,(red.)J.Lukszyn,Warszawa2005,s.46.
10Ibidem,s.131.
11S.Grucza,Idiolektspecjalistyczny–idiokulturaspecjalistyczna…,op.cit.,s.39.
12W.Reinhardt,ZumWesenderFachsprache,„DeutschalsFremdsprache”,z.2,1969,s.91-97.
–8–