Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
niaswychproblemów.Poupływiepewnegoczasulubrokubędzieonmógłpowiedzieć,
jakiechorobyepidemiczneopanowująmiastowlecielubwzimie,leczteżnajakieosob-
liwechorobymogązapadaćposzczególneosobywzwiązkuzezmianątrybużycia.Aby
poznaćzmianypórroku,atakżewschodyiukładygwiazdwrazzokolicznościamikażde-
goztychzjawisk,będzieonmusiałuprzedniopoznaćnaturęnadchodzącegoroku.Dzięki
tymrozważaniomidowiadującsię,cobyłowczasachminionych,uzyskaonpełnąwie-
dzęokażdymposzczególnymprzypadku,potrafiznaleźćnajlepszysposóbpostępowania
chroniącegozdrowieiosiągnienajwiększesukcesywuprawianiuswejsztuki.Jeżelisię
sądzi,żewszystkotozależyodmeteorologii,lekarzstwierdziponamyśle,iżznaczenie
astronomiidlamedycynyniejestmałe,leczjestdoprawdyduże.Bowiemwrazzporami
rokuchorobyludzi,jaknp.ichnarządówtrawiennych,sięzmieniają.
WdrugiejczęścitegotraktatuHipokratesstwierdza,żecechyfizyczneiuspo-
sobienierozmaitychludówzostałyukształtowaneprzezklimatitopografiępo-
szczególnychokolic.
Mieszkańcykraingórzystych,skalistych,dobrzenawodnionychipołożonychwyso-
ko,gdziezakressezonowychzmianklimatujestszeroki,wykazująmocnąbudowęciała,
konstytucjonalnieprzystosowanądoczynówwymagającychodwagiiwytrwałości,wta-
kichzaśnaturachmieścisięznacznyelementdzikościibrutalności.Mieszkańcyparnych
nizin,pokrytychpodmokłymiłąkami,którzysązazwyczajwystawieninawiatryraczej
ciepłeniżzimneiktórzypijąletniąwodę,są-przeciwnie-zbudowaniniepozornie,wątli
lubkrępi,otyliiciemnoowłosieni,ośniadejskórzeimniejszejzawartościflegmyniż
żółciwswychorganizmach.
Wśladzakoncepcjąnzdrowiaśrodowiskowego”Hipokratesapowstałowie-
leteoriidążącychdowyjaśnieniainfekcjiichoróbepidemicznych.Pierwszym
autoremspójnejteoriiinfekcjiwdzisiejszymznaczeniutegopojęciabyłFra-
castoro,mnichżyjącywXVIwieku.Doszedłondoprzekonania,żechoroby
występująceepidemiczniesąspowodowaneprzezniewidoczneczynnikiinfek-
cyjne,któremogąbyćprzenoszonezosobynaosobęwsposóbbiernylubczyn-
ny.Należypodkreślić,żewyróżniłonprzytymtrzydrogiszerzeniasięinfekcji.
EdwardJennerw1796iPanumw1846rokuwprowadzilipojęcienodporności
gospodarza”jakoważnegoczynnikawrozwojuchoroby.Jennerwykazał,że
zastosowanieuludzitzw.krowiankipowodujepojawieniesięodpornościprze-
ciwospieprawdziwej.Panumstwierdziłnatomiastróżnączęstośćwystępowania
odrywśróddwóchgrupludnościwzależnościodtego,czyludnośćtastykałasię
wprzeszłościztąchorobą.
Wśródlekarzy,którzyprowadzilipraktycznądziałalnośćwskutecznym
zwalczaniuepidemii,wyróżniłsięJohnSnow.Jeszczewokresieeryprzedbak-
teryjnejJ.SnowwczasieepidemiicholerywLondyniepoczyniłspostrzeżenia,
któredoprowadziłydowykryciaźródłazakażeniaiopanowaniaszerzącejsię
zarazyw1848roku.Wstępnymdotegokrokiembyłouzyskanieinformacjico
domiejscazamieszkaniaosób,którezachorowałynatęchorobę.Natejpodsta-
wiesporządziłmapęgeograficznegorozmieszczeniaprzypadkówzachorowań
