Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mówspołecznych.Reakcjębiskupówwywoływałom.in.prześladowanie
opozycjisolidarnościowej,łamanieprawczłowieka,wprowadzeniestanu
wojennegoitp.BiskupiczulisięodpowiedzialnizacałyKościółwPolsce,
awięcrównieżzaludziświeckich.Hierarchowiedomagalisię,bywładze
państwowerespektowałypodstawoweprawaczłowieka,np.dowolności
wyznaniaizrzeszaniasię.Wziąwszytopoduwagę,autorniniejszejksiążki
wanalizieodnoszeniasięepiskopatudowładzkomunistycznychniekon-
centrujesięjedynienakwestiachreligijnych.Przedstawiarównieżreakcje
biskupównadziałanieczynnikówrządowychwsferzeszerokorozumia-
negożyciaspołecznego,wktórympartycypująkatolicyświeccy,stano-
wiącyzdecydowanąwiększośćwpolskimKościelekatolickim.
2.Doniosłośćpoznawczatematu
Wartośćpoznawczaprzeprowadzonychprzezautoraksiążkibadańtkwi
przedewszystkimwukazaniuzłożonychrelacjipomiędzyepiskopatemPol-
skiawładzamikomunistycznymiwlatachosiemdziesiątych.Biskupiswój
stosunekdorządzącejpartiiwyrażaliwlistachikomunikatach,atakże
wpodejmowanychdziałaniach,którebyłyocenianeprzezfunkcjonariuszy
SłużbyBezpieczeństwa.NapodstawietychopiniiIVDepartamentMSWdo-
konywałkategoryzacjibiskupów,przyjmujączakryteriumocenypostawy
izachowaniaduchownychwobecwładzyludowej.Badaczmamożliwość
porównaniaoficjalnegoodnoszeniasięepiskopatudowładzwyrażonego
wpublikowanychdokumentachzocenąnastawieniaposzczególnychhierar-
chówdorządzącejpartiidokonanąprzezfunkcjonariuszybezpieki.Wten
sposóbpróbujeopisaćorazwyjaśniaćfunkcjejawneiukrytezachowańhie-
rarchówwstosunkudoprzedstawicielireżimukomunistycznego.Jegodzia-
łaniawpisująsięwparadygmatRobertaMertonaodnoszącysiędofunkcji
jawnychiukrytych.Uczonyuważa,żesocjologzajmującysięgłówniefunk-
cjamijawnymi„zostajeprzeobrażonywskrzętnegokronikarzadośćoczywi-
stychwzorówzachowań"22.Jeślinatomiastbadarównieżfunkcjeukryte,
rozszerzaswojedociekanianaukowenaobszarynajbardziejobiecującedla
rozwojudziedziny.Mertonzakłada,żesocjolog,badającznane(lubzaplano-
wane)działaniaspołeczne,powiniendojśćnietylkodoichjawnych,alerów-
nieżukrytych,azatemnaogółniedostępnychfunkcji23.
22R.K.Merton,Teoriasocjologicznaistrukturaspołeczna,wyd.2,WydawnictwoNau-
kowePWN,Warszawa2002,s.135.
23Tamże,s.135-136.
21
