Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sytuacjaspołeczno-politycznawPolscewlatachosiemdziesiątychby-
ławynikiemprocesówspołecznych,jakiezachodziływpaństwietotali-
tarnymrządzonymprzezkomunistówporoku19451.Wrzeczywistośćtę
wpisująsięstosunkipomiędzyepiskopatemawładzamikomunistyczny-
mi.Zarównoprzedstawicielejednej,jakidrugiejstronymieliświadomość
istnieniamiędzynimioczywistegokonfliktuinteresóworaznieprzekra-
czalnejbarieryideologicznej.Ichwartościicelebyływzajemnieprzeciw-
stawne,azyskjednejstronywwalceo„rząddusz”oznaczałoczywistą
stratędrugiej.Ponadtoosiąganiecelówprzezreżimkomunistycznyunie-
możliwiałorealizacjęcelówhierarchiikościelnej.Stądczęstowrelacjach
pomiędzyepiskopatemarządzącąpartiądochodziłodokonfliktów.
PrzedstawicielomKościołazależałonarozszerzeniuiutrwaleniuwła-
snychwpływówwspołeczeństwie,przyrównoczesnymosłabieniuwpływu
władzkomunistycznych.Działaniareżimukomunistycznegozmierzałyna-
tomiastdozniszczenia,zneutralizowanialubkontrolowaniastronyprze-
ciwnej.Wstrategiiwładzdokonanowyraźnejreorientacjiwlatachosiem-
dziesiątych,gdynasceniepolitycznejpojawiłysiędobrzezorganizowane
strukturyopozycjiantykomunistycznej.Wówczaselitypartyjnezabiegały
ouzyskaniepomocyhierarchiikościelnejwograniczaniuradykalnychdzia-
łańopozycjisolidarnościowejorazpodtrzymaniuhegemonicznejpozycji
PZPRwpaństwie.Równocześniekonsekwentnierealizowałyswojąpolity-
kęwyznaniowąpolegającąnazwalczaniureligiiiinstytucjikościelnychjako
elementówwrogichkomunistycznemusystemowitotalitarnemu.
1Totalitaryzmłączywsobieautokratycznąwładzęzmonopolistycznąideologią.We-
długJanaJózefaSzczepańskiegotowłaśnieideologiatkwiupodstawtotalnegoprzymusu
izniewolenia:„Wykluczającsprzeciwidyskusję,ustanawiarządyjedynej,mniejszościowej
zreguły,partii.Onatworzyfikcję«woliludu»,monopolizującopiniępublicznąpoprzezza-
właszczanieśrodkówprzekazu.Onabudujewyłącznewzorcewychowaniamłodzieży,decy-
dujeoformachkultury,stosunkówspołecznych,owszystkim,cookreśladomenęwolnej
itwórczejwoliczłowieka.Onawreszcieprzeradzasięnieuniknieniewsystemrządówzhie-
rarchizowanejiuprzywilejowanejoligarchiipartyjnej,utrzymującejsięprzywładzyzapo-
mocąszerokorozbudowanejbiurokracjiipolicji”.J.J.Szczepański,Maleńkaencyklopedia
totalizmu,WydawnictwoZnak,Kraków1990,s.7-8.Zaangażowanietwórcówwsłużbę
ideologiitotalitarnejwPRLprzedstawia:W.Chudy,Społeczeństwozakłamane.Esejospołe-
czeństwieikłamstwie–1,OficynaNaukowa,Warszawa2007,s.366-400.
7
