Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Epistemologiajakofilozoficznarefleksjanadpoznaniemiwiedzą
jakkażdegopytaniaostatecznego.Możnabowiemzużyćżycieniewykraczając
pozabezpośredniość.Jeślijednakpytanieoprzypadkowośćczłowieczeństwa
pojawiasięjakodziurawmyśleniuczłowiekaosobie,toodpowiedź,która
wymuszaodpowiedźnaprzypadkowośćwłasną,jestrozpaczliwa.Ci,którzy
godząsięnaprzypadkowośćczłowieczeństwaitwierdzą,żezgodatakanie
jestrozpaczliwa,nieprawdęmówią.MitRozumuoczyszczazrozpaczy;jest
racjąprzeciwkoprzypadkowości,leczsamniemożemiećracji.Majednakza
sobąprawo,którewywodzisięzrównejarbitralnościobuopcji:opcjizami-
temlubprzeciwkoniemu20.
Diagnozapowyższa,jaksądzę,jestwprawdziesłuszna,leczzarysowa-
nawizjaepistemologiijakonieuleczalniechorejnamitycznemyślenie
jestzbytpesymistycznaitrudnadoprzyjęcia.Możnawszakpokazać,ito
napoziomiewłaśnieepistemologicznychanaliz-awięcrzetelnieikry-
tycznie-jakwartościepistemicznefunkcjonująwdoświadczeniuczło-
wieka,sprawniejeorganizując,anietylkodramatycznieoszukującilu-
dzi,iepistemologów.
Mityczno-religijnycharakter,do-
kładniejmówiąc-motyw,filozo-
ficznejrefleksjinadpoznaniem,nie
mniejważnyniżjejliczneijawneod-
niesieniadonauki,możnauznaćalbo
zajejkonstytutywnąipozytywnące-
chę,albozaniedoskonałośćiswoisty
błądtkwiącywjejmetateoretycznych
podstawach,błądwkażdymrazie
dającysięusunąć.Niezależnieod
ocen(skłaniamsiękutejdrugiejal-
ternatywie),tenfaktkulturowywart
jestdogłębnegorozpoznaniaioce-
ny.Wydajesię,żewkwestiiideałów
poznawczych,któreepistemologii
przyświecają,jakrównieżgenezyczy
kontekstówspołeczno-instytucjo-
nalnych,którejąpowołałydożycia,
Religijnykontekstklasycznej
epistemologiimożnaodnieść
dojeszczegłębszejibardziej
uniwersalnejmotywacji,mia-
nowiciedowpływumitolo-
gicznegomyślenia,którenadaje
sensabsolutny,itranscenden-
tny,atakżeostatecznywszel-
kiejprzygodności,przypadko-
wościiprawdopodobieństwu.
Wwypadkuepistemologiiza
oweniedostatkiuznajesięcza-
sowośćiempirycznośćludzkie-
gopoznaniaorazwiedzy,które
poichprzezwyciężeniupodno-
szonezostajądopoziomuRozu-
mulubPrawdy.
43
20L.Kołakowski,Obecnośćmitu,WydawnictwoDolnośląskie,Wrocław1994,s.49.
