Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teatrumlinguae:teatr,język,metafora___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
__
27
gnąłdopojęciaobrazu.Broniącsięprzeciwkozarzutom,jakobywjęzyku
wszystkiewyrażaneznaczeniaopierałysięnapercepcji(wzrokowejlub
przestrzennej,podobniejakwteatrze),Langackerprzyznajejednocześnie,
żeprocesykonceptualizacji(czylitworzeniapojęć)orazpercepcjiwzrokowej
(czylitworzeniaobrazów)opierająsięnapodobnychzasadach
8
.Lapidarnym
streszczeniemkoncepcjiLangackerajesttytułjednejzjegomonografii:Pojęcie,
obraz,symbol
9
.Wyrażeniajęzykoweprzywołująokreślonestrukturypojęć
(obrazymentalne),aleznaczenietychwyrażeńnieograniczasiędotreści
pojęciowej.Wrozważaniachnadtreściąrównieistotnyjestbowiemsposób,
wjakitatreśćzostałaskonstruowana,czylijakikształtjęzykowyzostałjej
nadanyprzezautorawypowiedzi.Zasobyjęzyka(leksykonigramatyka)
oferująswoimużytkownikomróżnesposobykonstruowaniatreści;każdy
sposóbróżnisięznaczeniemodinnychikażdytworzy–atakżenarzuca
odbiorcy–innyobraz.
Oilekonkretnejednostkisymbolicznejęzykaużywanedokonstruowania
obrazówinteresująprzedewszystkimgramatyków,otyleogólnatezaoobra-
zowościjęzykawiążenmyślojęzyku”znmyśląodramacie”.Każdyobraz
powstajewprzestrzeni.Dlajęzykoznawcyonachyleniukognitywistycznym
jesttoalboprzestrzeńludzkiegoumysłu,wktórejsątworzonekonceptu-
alizacje,alboprzestrzeńdyskursu,wktórejpojęciazyskująswójjęzykowy
kształt.Wmyśleniuodramacieprzestrzeniąjestprzestrzeńteatru.Proces
kreowaniaobrazu–językowego,teatralnego–jestfundamentemzarówno
teoretycznychrozważań,jakiempirycznychanaliz.Teatrologicznyopisroli
obrazuwewspółczesnejikonosferze,podobniejakopisobrazupowstają-
cegoprzyużyciuśrodkówjęzykowych,odpowiadagłównymzałożeniom
humanistykiokreślanejprzymiotnikiemnponowoczesna”ikształtującejsię
wepoce,którąokreślawizualnośćiktóraprzywiązujepierwszorzędnąwagę
dosferyobrazowości.
Jestjednakpewnaistotnaróżnica.Prototypowynobrazwteatrze”jest
nobrazemświata”stworzonymprzezautoradramatuiprzefiltrowanymprzez
subiektywnąinterpretację,jakiejdokonujątwórcyprzedstawienia;powstaje
zmyśląoprzedstawieniu,któremasięstaćprzedmiotemobserwacji.Widz
oglądangotowy”obraz;przetwarzagolubstwarzananowo.Prototypowy
nobrazwjęzyku”jestnatomiasttworzonyprzezmówiącego,któryjestjed-
nocześnieautoremdramatu,twórcąprzedstawieniaiwidzem.Innymisłowy,
oileLangackerowskiobserwatoroglądabytyizachodzącemiędzynimi
relacjewświecie(rzeczywistymlubwirtualnym)inapodstawietegooglądu
tworzyjęzykoweobrazy,otylewidzomwteatrzeproponujesięczyjąś(cudzą)
8R.W.Langacker,Gramatykakognitywna.Wprowadzenie,przeł.zespół,Kraków2009,s.85.
9R.W.Langacker,Concept,ImageandSymbol.TheCognitiveBasisofGrammar,Berlin–New
York1991.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
