Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Normatywnypotencjałideficytspołeczeństwademokratycznego
poszanowaniuiniezbywalnejgodnościkażdejjednostki.Potencjałtentkwi
wsamymUfundamencie”demokratycznegożycia,jakitworzą:różnorod-
ność,indywidualizm,autonomiaisamourzeczywistnieniejednostki,anade
wszystkoracjonalnarefleksja.
Zasadyteuniemożliwiająokreśleniejednej,wspólnejdlawszystkich
iUsubstancjalnej”wykładnidobra,którewprzekonaniujednejosoby
oznaczazregułycośodmiennegoniżwprzekonaniuinnej.Różnicetakie
zachodzićmogąrównieżmiędzyosobami,któreodebrałytakiesamo
wychowanieiżyjąwpodobnychwarunkachspołecznych,ekonomicz-
nych,politycznychikulturowych.Będąoneszczególniejaskrawe,gdy
porównamyzesobądwapokolenia.Liczbamożliwychhierarchiimoral-
nych,któreodbiegająodsiebieniezawszeUsubstancją”(jaknp.zasady
dwóchodrębnychreligii),leczniekiedytylkoporządkiempriorytetów,
jestwwarunkachethosudemokratycznegopraktycznienieograniczona.
Napytanie,jakapowinnabyćUmoja”hierarchiawartości,bymieściłasię
wethosiedemokracji,każdydorosły,rozwiniętyumysłowoczłowiekmusi
odpowiedziećsam.Zadanietejpracyleżyzaśzupełniegdzieindziej:chce-
mybowiemwskazaćtesferydziałaniawspołeczeństwiedemokratycz-
nym,którewymagająpryncypiów,regułipriorytetówwzględniejedno-
rodnych,jednoznacznychiprzejrzystych,wktórychpodmiotydanegotypu
działańznaleźćmogąuprawomocnieniewłasnychdecyzjilubsposobów
postępowania.Regułytakieniezbędnezwłaszczatam,gdziewystępują
radykalne,częstotragicznedylematymoralne:gdziewgręwchodzątylko
dwarozwiązaniabezmożliwościkompromisu,iżadneznichniejest
ostateczniesłuszne,ponieważkolidujązesobąodmiennewartości.
Rozważmyotosytuację,gdyrodzicstarasiędyscyplinąnakłonićdzie-
ckozdeprymowaneimoralnieUzłamane”zasadąbezpardonowejkonku-
rencji(społecznastygmatyzacjasłabszychuczniówwszkolnictwieto
dzieńpowszedni,usankcjonowanyprzezsystem)doponownegopodjęcia
obowiązkówszkolnych2,gdylekarzhospicjum,mającynaoddzialeosobę,
2Współczesnespołeczeństwodemokratycznestawiasobiezaceledukacyjnyprzygotowanieczło-
wiekadożyciapodługzasadiwymogówtegosamegospołeczeństwa:wszakdemokratycznazbioro-
wośćzawdzięczapodstawyigwarancjeswejegzystencjinietylkowiedzyteoretycznej,zdobyczom
technikiizdolnościomUoperacyjnym”człowieka,lecztakżewiedzyiumiejętnościompraktycznym,
aściślej-moralno-demokratycznym.Wychowaniepowinnozatemwspieraćrozjzdolnościpodej-
mowaniawłaściwychdecyzjiidziałańwedlezasadiwartościodpowiadającychdemokratycznejkon-
stytucji,przyczymidzietuodecyzjeidziałaniazarównoindywidualne,jakizbiorowe.Wotoczeniu
wychowawczymiatmosferzedydaktycznejniemożetedyzabraknąćanistosownychzasad
iwartości,anipozytywnejmotywacji,aniteżUaktywacji”osobowychzdolnościkognitywnychtudzież
14
emocjonalnych,któresprzyjajątrwałymwyboromnormatywnym,atakżekonsekwentnemustosowaniu