Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Normatywnypotencjałideficytspołeczeństwademokratycznego
wpierwszymiostatnimrozdzialeksiążki,poświęconymodpowiednio
ideałowiUwspólnotykomunikacyjnej”orazdydaktycznejprzestrzeni,
wktórejideałtenmożnaurzeczywistnićzwielkimpożytkiemdlade-
mokratycznejkultury.
Napodsumowaniekwestiiodobrumoralnymwartododać,iżMoore
miałnauwadzedobroniepodlegającedyskursywnejartykulacji,nieda-
jącesięzdefiniowaćwterminachempirycznychaninawetmetaficznych.
UBłądnaturalistyczny”popełniawięczarównohedonista,jakimetafizyk
czywogólekażdy,ktotęspecyficznąwłaściwośćmylizjakąkolwiekinną
własnością.Wprzeciwieństwiedometaetykietykaztrudemzadowala
sięwyjaśnieniamiformalnymi:ztego,żecośjest(1)dobreUsamoprzez
się”(intrinsicvalue)lubteż(2)dobrejakośrodek(valueasmeans)do
czegośinnego,znówniewielewynika.Upierającsię,żepoznaniedobra
moralnegojestmożliwe,Mooresięgnąłpowynalazekszkockiejszkoły
zdrowegorozsądku,zwanyintuicją:Ukażdemuprzecieżznanajestpewna
prostawłasność,która-jakota,anieinna-odpowiadadokładnietemu,
comamynamyśli,mówiąc(dobry’”16.
JednakżeMooreniedomagałsięaksjologicznegomonizmu,atym
bardziej:niedemokratycznegopryncypium,wedlektóregowszyscypo-
winnikierowaćsięjednymitymsamymdobrem.Intuicjamoralnajest
wyłączniesubiektywnymwarunkiembezpośredniejsamooczywistości
dobraisłuszności,bezktóregoniebylibyśmywmocyuznaćsłuszności
określonejzasadypraktycznej(atakże:postawy,działania,stanurze-
czyitd.),aprzedewszystkim:rozpoznaćwniejpewnejUnadnaturalnej”
doniosłości,odróżniającejjąodinnychdowolnychwypowiedzi(postaw,
działań,stanówrzeczyitd.)ibudzącejszacunekmoralny.
Dotradycjitejpowracawspółcześniepsychologiamoralna,upatru-
jącźródłokompetencjimoralnejnietylkowkognicjidyskursywnej,lecz
takżewkognicjiafektywnej.Jejustalenianiemająjednaknicwspólnego
zaksjologicznymrealizmem.Jestprzytymmożliwe,żeludzie,mimo
ewidentnejznajomościzasadmoralnych,cierpiąwsposóbprzezsiebie
niezawinionynaUmoralnąślepotę”,nieodczuwającdoniosłościowych
zasad;ponadto,wieluludzimaproblemyzintuicyjnymuchwyceniem
znaczeniatakkluczowychpojęćmoralnych,jakgodnośćosobyludzkiej
lubjejintegralność.Pojęciateprzewijająsięwzasadachpraktycznych,
wtymwKonwencjachoprawachczłowieka.Jednakżewpraktycetracą
24
16Moore,PrincipiaEthica,s.75.
