Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spinozaitradycjehumanizmunowożytnego
XV
FilozofiaSpinozy,podobniejakcałyracjonalizmsie-
demnastowieczny,niemożeteżzostaćwyjaśnionawswoim
historycznymrodowodziebezuwzględnieniaogromnych
postępów,jakiepoczyniławciągucałegookresurenesansu
ipóźniejwiedzaprzyrodnicza,anadewszystkonaukima-
tematyczne.Matematyka,któraprzeżywałaepokębujnego
rozkwitu,wywarłaogromnywpływnamyślfilozoficzną
inaszczególnykształt,jakiprzybrałrozwijającasięwów-
czasteoriamaterii.Podobniezwiązanejaknajściślejzpo-
stępemsiłwytwórczychzdobyczemechanikiiichbezpo-
średnie,szybkiezastosowaniewudoskonaleniachiwyna-
lazkachtechnicznychprzyczyniłysięwalniedoutrwalenia
mechanistycznegoobrazuświataufilozofówtegookresu.
MechanistycznymaterializmXVIIwiekubyłbybodajnie
dopomyśleniabezastronomicznychifizycznychodkryć
Kopernika,Galileusza,Keplera,Huygensa,Robervala
iwieluinnych.Niepowstałabyteżzapewnekartezjańskafi-
zjologiamechanistycznabezepokowegoodkryciaHarveya.
ProblematykafilozoficznaXVIIstuleciakształtujesię
wbliskimzwiązkuzrozwojemprzyrodoznawstwa.Wiele
ważnychideiwdoktryniekartezjańskiejwyrosłozpotrzeb
izagadnieńnauk,którychudoskonaleniumiałaonasłużyć.
ŻywezainteresowaniaSpinozydlanaukprzyrodniczych,
którychbezpośrednimświadectwemjestzarównozachowa-
nyinwentarzjegobiblioteki,jakiwułamkachjedynie
ocalałetraktatyzdziedzinyoptykiimatematyki,sątylko
przykłademtendencjipowszechnejwowymokresie,kiedy
wszyscywybitnifilozofowienietylkoreprezentowaliwyso-
kipoziomwykształceniamatematyczno-przyrodniczego,
alebyliczynniezaangażowaniwnaukowychdociekaniach
isporachswojegoczasu.
