Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
66
Dębowa(jakbeczka)polskośćł
wznoszonozgodniezwymogamibezpieczeństwaiwedleutrwalonegoka-
nonukulturowego;przedewszystkimstreszczałyoneideęwspólnotyoby-
watelskiej(łac.civitas)12.Czylitakiejsolidarnościobywateli-wojowników
(nacodzieńzajmującychsięrolnictwem,rzemiosłemlubhandlem),która
napoluwalkiwsposóbnaturalnyzwierałaichwtyralierę,falangę,pod-
czasgdynaagorzelubnaforumczyniłaznichzgromadzenieroztropnych
ludzipodejmującychważnedecyzje.Ichgenezęifunkcjonowanieokreślał
wpierwszejkolejnościczynnikmilitarny,któryprzyporządkowywałsobie
inneaspektyaktywnościwspólnoty.
Miastośredniowieczneprzejęłoszeregatrybutówodantycznegopolis,
jakkolwiekwmniejszymstopniuspełniałofunkcjęwarowni(dotejrolibar-
dziejpredestynowanebyłyzamkiokolicznychfeudałów),ajużtymmniej
platformy,naktórejbyzachodziłprocespolityczny,ogarniającyszerszy,lo-
kalnylubkrajowykontekst–wszaktosystemfeudalny,agrarystycznyze
swejistoty,byłmotorniczymtegoprocesu.Conatomiastwręczrozkwitło
wmiastacheuropejskichowegookresu,toprzedsiębiorczośćhandlowa
irzemieślniczo-manufakturowa,naskalęniespotykanąwepoceantycz-
nej.Wistotnymstopniuzależałotoodmiary,wjakiejfeudalizmtolero-
wałwswoimotoczeniuustrojowymistotnościoweznamionakapitalizmu
wjegowczesnejfazie,zwłaszczaindywidualnąprzedsiębiorczośćiwłasność
prywatną.Wliteraturzeprzedmiotuprzydefiniowaniufeudalizmu–zja-
wiskaprzecieżkompleksowego–zwykłosięogniskowaćuwagęnatakim
jegoaspekcie,jakzależnościsenioralno-wasalneiosadzonananichndrabina
feudalna”.Toważneznamionafeudalizmu,alewystrzegajmysięsocjostatu-
sowegoredukcjonizmu–tonieonewyłączniesyntetyzująjestestwosystemu
feudalnego.Jegowłaściwościprzeglądaćnależywdiachronii–awtedywi-
dać,jakprzemożniewdziejachnapieradążeniefeudałówdonadaniaswym
posiadłościomcharakteruwłasnościprywatnej,wyzbytejuwarunkowań
iograniczeń.Wtymogniskujesięlibidofeudalizmu.WEuropiepóźnośre-
dniowiecznejfaktyczniealodialnytypwładaniaprzezfeudałówziemiami,
któreinicjalniewystępowałyjakolenna,kompatybilizowałgospodarkę
feudalnązwytwórczościąmiejską,spinającobasektorywięziąrynkową13.
12
Znamiennejest,żeodtegopojęciaobywatelskościwywodząsięokreśleniamiasta
wszeregujęzykóweuropejskich:angielskiecity,francuskiecité,włoskiecittàihiszpań-
skieciudad.
13
Szersząanalizętegozjawiskaznaleźćmożnaw:J.Bratkiewicz,Współczesnystanbadań
nadazjatyckąformacjąspołeczną,Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź1988,
s.94–103.
