Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dębowa(jakbeczka)polskośćł
władzycentralnej.Obdarzenitakimifaworamikrólewskimimieszkańcy
Rouenzaczęlisięwręczokreślaćjakorepublika.Burżuazjazregułygorliwie
iakuratniełożyłanafiskusa,chociażniechętnieodnosiłasiędonadzwy-
czajnychopodatkowań,uzasadnianychprzezkoronęciężaramiwojennymi
lubinnymiobciążeniami.Wówczasmiastausiłowałyskrupulatniezbadać,
wdrodzerokowańzprzedstawicielamiwładzykrólewskiej,nailezasadne
sąroszczeniakorony;uciekałysięnawetdowszczynaniapostępowańsą-
dowychprzeciwdecyzjomododatkowychpodatkach.Generalniejednak
tronimieszczaństwoprzezwiększośćepokiabsolutyzmułączyłyrelacje
przynajmniejpoprawne.Dlamieszczaństwa,zwłaszczabogatego,ważne
byłoto,żepaństwoabsolutystyczne–skądinądniebezjegodoradztwa–
wznosiłoinfrastrukturębezpieczeństwaitorowałodrogękuwzbogace-
niu,cozresztąoznaczałonierzadkoagresjęipodboje,wtymzamorskie.
Mieszczaństwodzieliłosięteżzwładcą–zwłaszczajeśliuchodziłonza
noświeconego”–różnyminietradycyjnymiinowatorskimipomysłami,
racjonalizującymiprocesdecyzyjnywpaństwieorazjegokulturępolitycz-
ną.Absolutnimonarchowiezkoleiwywdzięczalisiękrajowejburżuazji,
stwarzającdlarodzimejprzedsiębiorczościróżnegorodzajuudogodnienia
wramachpolitykimerkantylizmu.Praktykowalizasadęwłączaniaprzed-
stawicieliburżuazji–majętnychiwykształconych–dostrukturdworu
iadministracjikrólewskiej.PrzodowałwtymFryderykWielki,personifi-
kującywoczachluminarzyWiekuŚwiatełideałoświeconegowładcyabso-
lutnego:nStrukturaadministracyjnapruskiegoabsolutyzmubyławcoraz
większymstopniudefiniowanaprzezetos«profesjonalizmu»ikompeten-
cji,traktowanywopozycjidorodowoduiuprzywilejowania.Utrwaliłasię
tampraktykanadawaniatytułówszlacheckichurzędnikomniewywodzą-
cymsięzeszlachty”19.
Merytokracjiniewykoncypowałjednakoświeconyabsolutyzmeu-
ropejski.Nienależymuprzypisywaćzasługinowatorstwa,gdyrzeczsię
tyczynobilitowaniaosóbnieszlachetnegopochodzeniapełniącychodpo-
wiedzialnefunkcjeadministracyjne.Podobnymiprzymiotamiwykazywały
sięzwłaszczapozaeuropejskiemonarchieautokratyczne,znanepodnazwą
norientalnychdespocji”,któreodnajgłębszejstarożytnościwystępowałyna
obszarzeodPółnocnejAfrykiiBliskiegoWschoduażpoEurazję,Daleki
WschódiAzjęPołudniową,atakżewAmeryceprekolumbijskiej.Systemy
państwowo-administracyjneowychdespocjizasysałydlaswoichpotrzeb
19
C.Mooers,TeMakingofBourgeoisEurope,London–NewYork1991,s.121.
71
