Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzymjestEuropa?
11
niaH.Podrazy(1987)UEuroparzymska”iUEuropabizantyjska”.Później,
wXVI–XVIIIwiekuwykształcasiępodziałtakżenatlekulturowym,na
zachodniąEuropęiwschodniąEuropę.Tenostatnipodziałnaregionyhisto-
rycznechociażewoluowałwnastępnychokresach,jeślichodziowyrazistość
nieuległcałkowitemuzatarciu.Zostałnawetwspartyczynnikiemspołecz-
no-ekonomicznymipolitycznym,cospowodowało,żepodziałnazachodnią
iwschodniąEuropęzachowałsięwznacznymstopniudochwiliobecnej.
PojęciegeograficzneEuropyzawszeprzeplatałosięzpojęciemkultu-
rowymipolitycznym.WstarożytnejGrecjiEuropęutożsamianozHelladą,
awięcizkulturąhelleńską,asięgałaonadośćdalekowgłąbAzjiiobej-
mowałaEgipt.WczasachrzymskichtymszerokimpojęciemEuropyobjęto
całepółnocnewybrzeżeAfryki.Powstajeimperiumśródziemnomorskie,nie
tyleEuropa,coraczejOrbisRomanus.InwazjaArabów(VII–VIIIw.n.e.)zmie-
niasytuację,aMorzeŚródziemnestajesięmorzemzewnętrznymUdzielącym
dwiekultury,dwaświaty”(Strzelczyk2000).Europakulturowawracado
Europygeograficznej.
JaktaEuropanaprzełomieVIII/IXwiekuwyglądała.Powstajecesars-
twoKarolaWielkiego(768–814),którytytułowałsiękrólemEuropy.Jego
EuropaobejmowałajednaktylkoczęśćEuropy–jejzachód.Nieobejmowała
Hiszpanii,BizancjumzBałkanami,PółwyspuSkandynawskiego,awschod-
niagranicabiegłanaŁabie.CałaSłowiańszczyznaznalazłasięteżpozaEuro-
pą.Tymniemniej,niektórzyhistorycyzcesarstwemkarolińskimwiążątzw.
UpoczątekEuropy”,rozumiejącpodtympojęciemjednośćkulturowąipoli-
tyczną.JeślijednakEuropęrozumiećszerzej,jakoróżnorodnośćludów
irównocześniespołecznościnarodów,tonarodzinytakiejEuropyodniesie-
mydoIIpołowyśredniowieczanaczasodXIdoXVwieku.To500latdecy-
dującychocharakterzecywilizacjieuropejskiej.Towykuciesięwzorców
wartościinormpostępowaniaopartychnachrześcijaństwie.Christianitaszje-
dnoczyłoEuropęwsensieduchowym,atakżewyszłopozageograficzną
Europę,doAzjiMniejszej,doAfrykipółnocno-wschodniej.Dopieropóźniej
odXIV,aostateczniewwiekuXVIII,wedługN.Daviesa(1998)następowało
zastępowaniepojęciaUświatachrześcijańskiego”pojęciemEuropa.
Średniowiecznyświatchrześcijańskitoświatłaciński.Językłaciński
przyjętyodRzymuzjednoczyłEuropęwsferzeducha.Byłtojęzykwyższych
warstwspołecznych,językoświaty,nauki,językuniwersytetówiliteratury,
językkościoła,dworów,językpolityki.WPolscełacinapanowaładopołowy
XVIIwieku;wyparłjąjęzykfrancuski(Tazbir1998).
NaokreswielkichodkryćgeograficznychwXV–XVIwiekuprzypada
powstanienowożytnejEuropy,natomiastwiekXIXtowedługJ.Strzelczyka
(2000)apogeumEuropy,kiedynastąpiłocoprawdajejUkurczenie”sięgeo-
graficzne,alezatorozprzestrzenianiekulturowenawszystkiekontynenty.
Europanarzuciłaznacznejczęściświataswójstyliswojewartości.
