Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskalewicachrześcijańska(1832–1914)...
PrzeciwnicyaktuoskarżyliwówczasTowiańskiegoijegonajbliższychwspółpracownikówozdradę
narodową(apostazjęnarodową),kolaboracjęzzaborcą.WgeścieprotestuKołoSprawyBożej
opuściłwówczasmiędzyinnymiJuliuszSłowacki.OdtądorganizacjaTowiańskiegozrokunarok
traciłanaznaczeniu,apojegośmierciw1878r.KołoSprawyBożejzaprzestałodziałalności2.
AdamMickiewiczopuściłKołow1846r.(założyłwówczaswłasne,awansującznBrata–
Wieszcza”nanMistrzaWieszcza”).OdTowiańskiego,którypotępiałużyciesiływrelacjach
międzyludzkichizalecałmoralnesamodoskonaleniesię,Mickiewiczaróżniłaprzedewszystkim
rewolucyjna(poniekądinternacjonalistyczna)wiarawwalkęzwszelkimiprzejawamityranii
nzmurszałychtronów”.Ideemesjanistyczne,podbudowanewiarąwregeneracjęświata,najpełniej
wyraziłMickiewiczwKsięgachnaroduipielgrzymstwapolskiego.Lamennaisuznajezanksięgę
całejludzkości”,pełenzachwytuMazzinipowie,żeodtądWłochymusząbyćzjednoczone
podhasłemnBógiLud”,aCharlesdeMontalambertokreślijemianemnpięknegochrześci-
jańskiegowykładuzbawienialudzkości”.WKsięgachMickiewiczuznaPolskęnzaChrystusa
Narodów”,ajejmęczeństwozaelementBożegoplanu,któregorealizacjadoprowadzidonzba-
wienianarodów”.n(ł)tamOjczyzna,gdziedobrze;aPolakpowiadanarodom:tamOjczyzna,
gdzieźle;bogdzietylkowEuropiejestuciskwolnościiwalkaonię,tamjestwalkaoOjczyznę,
izatęwalkębićsięwszyscypowinni”jczytamywKsiędzeXXI.Mickiewiczdopuszczałwięc
nwojnępowszechnązawolnośćludów”.WPolscewidziałpomostmiędzynnosicielamiducha
napoleońskiego”(Francją)aSłowianami,zakorzenionymiwngminowładztwie”inieskażonymi
prądamiindustrializmu.PrzewijaćsiębędąrównieżwKsięgachinnewątki,jakchoćbypostulat
nschrystianizowaniapolityki”,braterstwairównościstanów,narodówiludzkości,dostrzeżenie
wkażdymczłowiekabrata–bliźniego,czyideasprawiedliwościpowszechnej.
W1848r.,zchwiląrewolucyjnegoporuszenia,jakiewywołałazbliżającasięnWiosnaLu-
dów”,Mickiewiczprzystąpiłdoorganizowaniaskładającegosięzochotnikówlegionu.Najego
czelestanąłpłkAleksanderFijałkowski.Legionliczącyokołodwustużołnierzymiałwalczyć
ozjednoczenieWłoch.OpracowałteżMickiewiczideowecredoformacjipodnazwąSkładuzasad
(nazywanojerównieżSymbolempolitycznymPolskilubKonstytucjąMickiewicza).Jejźródłapoeta
zarysowałjużwcześniej,bow1833r.nałamachnPielgrzymaPolskiego”:n1)RządyEuropy,
oddalającsięciągleodprawidełchrystianizmu,zatrzymałypostępwolności,wprowadziłyegoizm
2
Od1842r.zKołemSprawyBożejzwiązanybyłgen.KarolRóżycki.W1845r.Towiańskiustanowiłgona-
wet(wtajemnicyprzedMickiewiczem)WodzemSprawyBożej.Wpóźniejszymokresiejegopoglądynieco
ewoluowały.W1857r.wspólniezLudwikiemNabielakiem,SewerynemGoszczyńskimiWładysławem
DzwonkowskimzłożyłRóżyckiwambasadzierosyjskiejwParyżuodezwęskierowanądocaraAleksandraII,
wktórejdomaganosiępojednaniapolsko–rosyjskiego,aupadekPolskiwiązanozkarąOpatrznościBożej.
Wprzedmowiedobroszurypt.
DoRodakówTułaczkończącytułactwo
(Paryż1863),zawierającejgłównie
tekstyTowiańskiego,stwierdzał,żestaraćsiębędzie:nOojczyznęchrześcijańską,żyjącąprawemChrystusowym,
niezaśdobijaćsięosamątylkoojczyznęziemską,oojczyznębezChrystusa”.
39
