Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomI
Pokolenie„postyczniowe”(1863-1914)
5sierpnia1864nastokachcytadeliwarszawskiejzostalipowieszeniczłonkowiewładzRządu
Narodowego:RomualdTraugutt,JózefToczyński,RafałKrajewski,JanJeziorańskiiRomanŻu-
liński.Byłtoepilognajwiększejnarodowejirredentydziewiętnastowiecznej.Poklęscepowstania
styczniowegowładzecarskieniemalnatychmiastprzystąpiłydorepresji.Kilkadziesiąttysięcyuczest-
nikówzesłanonaSyberię,skonfiskowanotysiącemajątkówziemskich,miastom,którepopierały
powstańców,odebranoprawamiejskie,skasowanoklasztory,któreuchodziłyzaośrodkikonspira-
cjiioporu,wzmożonofalęrusyfikacjispołeczeństwapolskiego.W1867r.zniesionoresztkikonsty-
tucyjnejautonomiiKrólestwaPolskiego,któreodtądokreślanomianemKrajuNadwiślańskiego.
Napolskąscenępolitycznąoprócznstarych”działaczy,publicystówimyślicieli,doświad-
czonychjeszczeudziałemwpowstaniulistopadowym,krakowskim,WiośnieLudów,wchodziło
nowepokolenie,któremubyłodanefunkcjonowaćwnowychrealiachkrajowych,alerównież
międzynarodowych.Dodatkowymimpulsemdalszegorozwojupolskiegosocjalizmubyłamię-
dzynarodowaintegracjalewicy,wefekciektórejwewrześniu1864r.powołanowLondynie
MiędzynarodoweStowarzyszenieRobotników(IMiędzynarodówka),zrzeszającelewicęróżnej
maści:odrewolucjonistów,komunistów,radykalnychdemokratów,poanarchistów,umiarko-
wanychsocjaldemokratówinstarychutopijnych”socjalistów.
Bodajpierwszymśrodowiskiemkrajowym,którejużtużprzedwybuchempowstaniastarałosię
otwarciełączyćżarliwypatriotyzm,ideesocjalneidemokratyczneznaukąewangelicznąbyliredak-
torzyiwspółpracownicynGłosuKapłanaPolskiego”(1862–1864,łącznie13numerów),pisemka
redagowanegoprzezksięży:KarolaMikoszewskiego,WładysławaSzabrańskiego,KazimierzaŻuliń-
skiegoiArturaWołyńskiego.Spiritusmovenstejinicjatywybyłjednakks.Mikoszewski(X.Syxtus).
Wpublicznądziałalnośćspołecznąipolitycznązaangażowałsiędopierowkońculatpięćdziesiątych
współorganizującwiece,manifestacjereligijneipatriotyczne,atakżeprowadzącakcjespołeczne
narzeczwstrzemięźliwościalkoholowej.Przedwybuchempowstaniazbliżyłsiędonobozuczerwo-
nych”.ReprezentowałmiędzyinnymiCentralnyKomitetNarodowynazjeździeduchowieństwa
diecezjilubelskiejwBiskupicach(28XI1862),zostałnaczelnikiemsekcjiduchowieństwawCKN
zzadaniemagitacjipowstańczejwśródludu.TowjegomieszkaniuprzykościeleŚw.Aleksandra
podjętodecyzjęowybuchupowstania.WczasiepowstaniawszedłdoTymczasowegoRządu
Narodowego,prowadziłtakżemisjędyplomatycznąwEuropie(wAustrii,BelgiiiSzwajcarii).
Założone,redagowaneiwydawaneprzezks.MikoszewskiegopismonGłosKapłanaPolskiego”
koncentrowałosięprzedewszystkimnawezwaniachduchowieństwadowiększegonarodowego
zaangażowaniaipoświęceniadlaOjczyzny(nzrewolucjonizowanieksięży”),wmyślwielokrotnie
powtarzanejzasady,iżnbezczynnośćjestgorszaodśmierci”.ProgramideowynGłosu...”,skreślony
głównierękąMikoszewskiego,zakładałzniesieniepodziałówstanowych,uwłaszczeniewłościan
wzgodziezduchemchrześcijaństwa(miłościbliźniego),jakożenreligiaChrystusajestosłoną
44
