Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WPROWADZENIE
Donakreśleniazwiązkówpomiędzyprotesantyzmemapańswemwyko-
rzysanoanalizyopublikowanewtomiebadańzredagowanydprzezGerta
KrumeidaiHartmuthaLehmanna15orazStefanaSamerskiego16.Pomoc-
nabyłamitakżeksiążkaO.KiecanatematprotesantyzmuwPoznań-
skiem,wktórejwjednymzrozdziałówporuszyłonzagadnieniazwiązków
pomiędzynacjonalizmemareligią,obserwowanydnapłaszczyźniehiso-
ryczno-politycznej.AutoromówiłwjednymzrozdziałówaktywnośćGu-
sav-Adolf-Verein,którebyłojednymnajważniejszydinwesorówwdzie-
dziniebudownidwaewangeliciego17.
KrokiemwbadaniadnadarditekturąewangelicąPrusadbyły
dwiepublikacje,jakieukazałysięosatnio:pierwszapodredakcjąJarosła-
waKłaczkowaidrugapodwsólnąredakcjąJarosławaKłaczkowaiWal-
demaraRozynkowskiego,wktórydumieszczonodwaartykułydotyczące
powojennyddziejówkościołówewangelicidnaPomorzu18.Uzupełni-
łyoneczęściowoksiążkęPiotraSzczudłowskiegonatematpowojennyd
dziejówkościołówewangelicidnatereniediecezjigdańskiej19.Niepo-
wsaładotydczasżadnasyntezabudownidwaewangeliciegoXIXipo-
czątkuXXwiekuwPrusadZadodnid.Artykułamiwprowadzającymi
wtowzagadnieniesądwaartykułyautoraniniejszejpracy.Jedenukazał
sięwtomiepoświęconymbudownidwuewangeliciemuwToruniuna
przełomieXIXiXXwieku,adrugi,traktującyoarditekturzePrusZa-
s.169-184,w:Mecenatartystycznyaobliczemiasta,Kraków2008.Tuteżciekawa
dyskusjanatematarchitekturyXIXwiekuwGdańskuzaproponowanawartykuleJ.
Friedricha.Zob.teżM.Omilanowska,CesarzWilhelmIIijegoinicjatywyarchitek-
tonicznenawschodnichrubieżachCesarstwaNiemieckiego,w:Sztukawkręguwła-
dzy,red.E.Pilecka,Warszawa2009,s.245-266.Literaturapomocniczawprzypisie
1i2.
15
„Gottmituns“.Nation,ReligionundGewaltim19.undfrühen20.Jahrhundert,
hrsg.vonG.Krumeich,H.Lehmann,Göttingen2000.
16
WilhelmII.unddieReligion.FacetteneinerPersönlichkeitundihresUmfelds,
hrsg.vonSt.Samerski,Berlin2001.
17
O.Kiec,ProtestantyzmwPoznańskiem1815-1918,Warszawa2001,s.213-226.
18
P
.Birecki,Losyprotestanckichobiektówsakralnychnaterenieziemichełmińskiej
wIIpołowieXXwieku,w:Polskiprotestantyzmwczasachnazizmuikomunizmu,
red.J.Kłaczkow,Toruń2009,s.646-658;P
.Birecki,Losypoewangelickichkościo-
łówibudynkówparafalnychnaPomorzuNadwiślańskimpo1945roku,w:Kościo-
łychrześcijańskiewsystemachtotalitarnych,red.J.Kłaczkow,W
.Rozynkowski,To-
ruń2012,s.684-709.
19
P
.Szczudłowski,Losypoewangelickichobiektówsakralnychnatereniediecezjigdań-
skiejpo1945roku,Lublin2001.
