Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofFelchner
Wnauceprawapraktykataspotykasięzezróżnicowanymiocenami.Reprezenta-
tywnejesttutajwszczególnościstanowiskozdecydowanegozwolennikatejinstytucji
wosobieJ.BłeszyńskiegoijejzdecydowanegoprzeciwnikawosobieM.Czajkowskiej-
-Dąbrowskiej(wyżejpowołanojużrozbieżnestanowiskaobuautorówcodosamej
podstawynormatywnejtejinstytucji).Taostatniaautorkaformułujewszeregupub-
likacjiszczegółoweuwagikrytycznezarównowodniesieniudosamejmożliwości
operowaniaprzezorganizacjezbiorowegozarządzaniatąkonstrukcją,jakisposobu,
praktyki,takiegooperowania.Podnosiwszczególności,żewkrajachUniiEuro-
pejskiejzjawiskotakiewydajesięniewystępować,choćoczywiściesamainstytucja
negotiorumgestio,pochodzącaprzecież(jakwskazujenawetźródłosłów)zprawarzym-
skiego,jestpowszechnieznanaprawucywilnemu.Zagraniczna(europejska)nauka
prawaautorskiegozpewnymdystansempodchodzidotakiejkonstrukcji,posłu-
gujesięraczejterminemrozszerzonegozbiorowegozarząduiuzależniamożliwość
tegotypuzarząduodspełnieniapewnychwarunków(np.umocowaniaustawowego
lubwutrwalonymorzecznictwie,gwarancjiprzejęciaprzezorganizacjęzbiorowego
zarządzaniaodpowiedzialnościzaużytkownikówwobecuprawnionych,zachowania
przezuprawnionychmożliwościrezygnacjiztakiejformyzarządzaniaichprawami
–tzw.optout)8.Niekiedyówrozszerzonyzbiorowyzarządjestzresztąwyraźnieprze-
widzianyprzezustawodawstwounijne,czegonajbardziejznanymprzypadkiemjest
udzielanielicencjiwzakresiereemisji(telewizjikablowej).Zastrzectrzebajednak,
żeproblematykata(zpunktuwidzeniaprawnoporównawczego)niejestjaknarazie
wyczerpującoiprzejrzyścieopracowanawpolskiej(izapewnezagranicznej)nauce
prawa,ponieważtrudnościwanalizieprzysparzafaktużywaniaprzezposzczególnych
autorówpolskichizagranicznychodmiennejnomenklatury,koniecznośćuwzględnie-
niahermetycznychitrudnodostępnychwiadomościwzakresiepraktykidziałania
organizacjizbiorowegozarządzaniaiorzecznictwa.
Niemniejjednaknależypodkreślić,żeorzecznictwopolskieaprobuje,nawetjeśli
konstatacjitakiejnietowarzyszypogłębionarefleksjateoretyczna,możliwośćpowoły-
waniasięprzezorganizacjezbiorowegozarządzanianainstytucjęnegotiorumgestio9.
Zaznaczyćtrzeba,że–ewentualne–dopuszczeniemożliwościwykonywaniazbio-
rowegozarządunapodstawienegotiorumgestiowymagatakżestosowaniasięprzez
gestoradozasaduregulowanychwKodeksiecywilnym,wprzepisachpoświęconych
tejinstytucji.Mowawszczególnościoart.753k.c.,którynakładaobowiązekzawia-
domienia,wmiaręmożliwości,zainteresowanego(takokreślanajestwnauceprawa
osoba,naktórejrzeczdziałanegotiorumgestor)ioczekiwanianajegonzlecenia”oraz
złożeniarachunku.Dodaćtrzebajednak,żeKodekscywilny,aninawet,jaksięwydaje,
naukaprawa,niewiążeexplicitezzaniedbaniemtychobowiązkówokreślonychsankcji.
Pewnegorodzajusankcje,uregulowanewart.754,755k.c.,związanesązdziałaniem
wbrewwiadomejwolizainteresowanegolubzdokonaniemnieuzasadnionychzmian
wjegomieniu.Niejestjasnetakże,jakaewentualnieochronaprzysługujeosobie,która
8M.Czajkowska-Dąbrowska,Rozszerzony,s.36,37itampowołanepoglądyM.Ficsora.
9Zob.np.wyrokSNz17.11.2011r.,IIICSK30/11,LEXnr1129116;wyrokSAwWarszawie
z8.02.2011r.,IACa855/10,POSP,za:M.Czajkowska-Dąbrowska,Rozszerzony,s.69–70.
110
