Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaBanasiuk
Zagadnienieczęściowegoosieroceniadziełbyłodyskutowanejeszczenaetapieprac
nadunijnądyrektywą.Kluczowąkwestiąwymagającąrozstrzygnięciabyłoustalenie,czy
utwory,odnośniedoktórychprawaprzysługująwięcejniżjednejosobie,możnauznaćza
osieroconeidopuścićkorzystanieznichnazasadachwskazanychwdyrektywiewsytua-
cji,gdyjedenzpodmiotówjestznany/zostałodnaleziony.Wpierwotnymkształciedoku-
mentuprawodawcaunijnynieprzewidziałwyjątkuodprawautorskichwodniesieniu
doprzedmiotowejsytuacji.Zgodniezart.2ust.2projektudyrektywy,jeżeliprawado
utworunależałydowięcejniżjednegopodmiotuprawautorskich,ajedenzpodmio-
tówprawautorskichjestznanyizostałodnaleziony,dziełaniemożnabyłouznaćza
utwórosierocony.Nagruncieliteraturyprzedmiotu17wskazywanowówczas,żepomimo
zasadniczejsłusznościprzedmiotowejkoncepcjiwyłączenieutworówczęściowoosieroco-
nychzzakresuzastosowaniadyrektywymogłoprowadzićdoniepożądanychskutków.
Utrzymywano,żepozostawieniepozarozwiązaniamiunijnymiutworu,wodniesieniu
doktóregotylkojedenzwielupodmiotówuprawnionychzostałodnaleziony/zlokalizo-
wanyiudzieliłlicencji,możeprowadzićdosytuacji,wktórejkorzystanieztakiegodzieła
przezinstytucjeuprawnionenarażałobyteostatnienaodpowiedzialnośćodszkodowaw-
cząztytułunaruszeniaprawpozostałychpodmiotówuprawnionych.Słuszniewskazano
jednocześnie,żeskutecznymrozwiązaniempowyższychtrudnościbyłobypowierzenie
licencjonowaniakorzystaniazutworów(częściowo)osieroconychodpowiednimorganiza-
cjomzbiorowegozarządzaniaiprzewidzenieobowiązkowejreprezentacjiorganizacjizbio-
rowegozarządzaniaprawamiautorskimilubprawamipokrewnymiwtymprzypadku18.
Podniesioneuwagizostałyczęściowouwzględnioneprzezprawodawcęunijnego
wostatecznymkształcieaktuprawnego.Zgodniezprzepisemart.2ust.2dyrektywy
2012/28/UE,jeżeliprawadoutworulubfonogramunależądowięcejniżjednegopod-
miotuuprawnionego,aniewszystkiepodmiotyznanelub,nawetjeżeliznane,
niezostałyodnalezionewwynikuprzeprowadzonegoizarejestrowanegostarannego
poszukiwania,przeprowadzonegoizarejestrowanego,utwórlubfonogrammożebyć
wykorzystanyzgodniezdyrektywą,podwarunkiemżeznaneiodnalezionepodmioty
uprawnioneudzieliły,wodniesieniudoposiadanychprzezniepraw,zgodyorganiza-
cjomuprawnionym,októrychmowawart.1ust.12012/28/UEdyrektywy,nadoko-
nywanieczynnościzwielokrotnianiaipublicznegoudostępniania.
Kluczowedlainterpretacjiprzedmiotowychrozwiązańjestodwołaniesięwpierw-
szejkolejnościdopostanowieńpreambuły(motyw17)dodyrektywy2012/28/UE19,
którychuwzględnieniepozwolistworzyćpunktodniesieniadladalszychrozważań
iocenyprzyjmowanychtakżenapoziomiekrajowymrozwiązańprawnych:
1)projektodawcaunijnystwierdzaexpressisverbis,żejeśliconajmniejjedenpodmiot
uprawnionyzostałzidentyfikowanyiodnaleziony,utwórlubfonogramniepowi-
nienbyćuznanyzautwórosierocony,
2)jednocześnie,zdaniemtwórcówdyrektywy,beneficjencidyrektywypowinnimieć
prawokorzystaniazutworulubfonogramu,wprzypadkuktóregoniezidentyfikowano
17R.M.Hilty,K.Köklü,S.Nérisson,F.Trumpke,Stellungnahme,s.819.
18Por.M.Poźniak-Niedzielska,A.Niewęgłowski,Utworyosieroconenowewyzwaniadlapol-
skiegoprawaautorskiego,ZNUJ2013/122,s.9.
19Por.R.M.Hilty,K.Köklü,S.Nérisson,F.Trumpke,Stellungnahme,s.819.
26