Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MonikaCzajkowska-Dąbrowska
Innezastrzeżeniabudzikolejneuprawnieniezart.17–prawodowynagrodzenia.
Literalneodczytanieart.17niepozwalanajednoznaczneustalenie,czyprzymiotnik
nwyłączne”odnosisiętakżedotegoprawa.Ramyniniejszejwypowiedziniepozwalają
napogłębioneuzasadnienietezy,żeprawotowżadnymrazieniemożebyćrozumiane
jakoprawowyłączne–jesttopoprostukonstrukcyjnieniemożliwewramachsiatki
pojęciowejprawacywilnego.Przekonywającąkrytykęodmiennegostanowiskaprzepro-
wadziłajużE.Traple21.Jedynamożliwainterpretacjaprawadowynagrodzeniasprowa-
dzajealbodoproklamacjiozasadniczoodpłatnymcharakterzeumówautorskich22,
albo–itylkotakrozumianeprawodowynagrodzeniazasługujenawymienieniego
wprzepisieformułującymtreśćautorskichprawmajątkowych–dotzw.samoistnego
prawadowynagrodzenia.Toostatniestanowizwyklesubstytutwłaściwego(bez-
względnego)prawaautorskiego,którewtakimwypadkunieprzysługujenikomu23.
Samart.17niejestwystarczającąpodstawążądaniawynagrodzeniasamoistnego.Musi
onomiećdodatkową,skonkretyzowanąpodstawęwprzepisieinnymniżart.17.
Ztrójcyuprawnieńskładającychsięnamajątkoweprawoautorskiepozostaje
więcnajważniejsze:wyłączneprawodokorzystaniazutworu.Tylkoonoodpowiada,
wogólnymzarysie,swymzakresemikonstrukcjąposzczególnymprawomwyłącznym
własnościprzemysłowej,aczkolwiekwtreścitamtychprawzawartejestograniczenie
wpostacisłówn[korzystanie]wsposóbzarobkowylubzawodowy”.Rzeczywistyzakres
prawadokorzystaniazutworudookreślajądopieropolaeksploatacji–nazwane(czyli
wymienionewart.50pr.aut.)oraznienazwane,powstającezewzględunaotwarty
charakterkatalogu.Natematmożliwościwykorzystaniapojęciaodrębnegopolaeks-
ploatacjidopewnegonusztywnienia”zakresuprawaautorskiegonagrunciejegosynte-
tycznegoujęciapisałamjużwcześniej24,stwierdzającjednocześnie,żemożliwośćtanie
zostaławykorzystanaprzezpolskądoktrynę.Pojęciepolaeksploatacjiodgrywaobecnie
rolęwłaściwietylkowobrocieprawamiautorskimi,przyustalaniuzakresunabytych
uprawnień(licencji).
Utrzymanietezyoautomatycznierozszerzającymsięzakresieautorskichpraw
majątkowychwramachkoncepcjisyntetycznejstajesięwostatnichlatachcoraztrud-
niejszedoobrony.Wynikatozdynamikizjawiskzachodzącychwewspółczesnym
świecie,azwłaszczazniespotykanychwcześniejmożliwościkomunikacjimiędzyludz-
kiej,jakiestwarzaInternet.Poddawanieprawomwyłącznymkażdegonowegosposobu
korzystaniazutworuprzestajebyćakceptowanepowszechnie.Konkurujezniminny
cel–równoważenieinteresówtwórcówiodbiorców,zuwzględnieniemtakżeinteresu
publicznego.Pojawiająsięruchywolnościoweopartenafilozofiidzieleniasięwytwo-
ramiintelektuiwzajemnejstymulacjiichtwórców.Przypominasięoczywistyskądinąd
fakt,żekażdytwórcaczerpiewielezdorobkupokoleń,zatemjegowładztwonadtym,
21Por.E.Traple[w:]System,s.148–162.
22Zob.wzwiązkuztymart.43ust.1pr.aut.Ustawaniezabraniajednakzawieraniaumów
oprawaautorskiepodtytułemdarmym.
23Zwykle,ponieważwprzypadkuwynagrodzeniadlatwórcówaudiowizualnych(art.70
ust.21pr.aut.)prawowyłącznedoutworuaudiowizualnegojednakistnieje,alewpraktycekorzysta
zniegoinnypodmiot(producent).
24M.Czajkowska-Dąbrowska,Pola,s.170–174.
76
