Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
PRZYCZYNYZAPOMNIENIA
EzopnowypolskiJanaStanisławaJabłonowskiegozostałporaz
pierwszywydanywniewielkimnakładziewLipskuwroku1731.
Zczasemzdobyłdużąpopularnośćibyłcenionyprzezczytelników
wdobieStanisławaAugusta.Dowodzątegowznowieniawlatach
1750,1767,1785i1788,anawetjeszczewpoczątkachXIXwieku.
Możnachybaprzypuścić,żebyłtonajszerzejznanywXVIIIstule-
ciuzbiórbajek.Sporaliczbapochodzącychzniegozwrotówiwy-
rażeń(ponad130)weszłanastałedokanonuprzysłówpolskich,co
świadczyobezpośrednimwpływiedziełaJabłonowskiegonażywą
polszczyznęwiekuświateł1.
Pomimorangi,jakązbiórJabłonowskiegozdobyłwwieku
XVIII,niedoczekałsięonnowoczesnejedycjianiwXIX,aniwXX
stuleciu,osuwającsięwzapomnienie,któredotknęłoprawiecałąli-
teraturęczasówsaskich.Nieuchroniłogotojednakprzedostrymi
osądamipotomnych.Naprzykładwpołowiepoprzedniegostulecia
MarianGoliasokreśliłdziełoJabłonowskiegomianemlichegoprze-
kładu,typowegodlamartwotyczasówsaskich,choćEzopnowypol-
skiniejestprzekładem;poczęścidotakiejocenyprzyczyniłsięsu-
rowyosądAleksandraBrücknera,którywydałopinięoniskiejwar-
tościtekstu2.WacławWoźnowskiorazJaninaAbramowskawswo-
ichsyntezachniebylitaksurowi3.DlatychbadaczyEzopJabłonow-
skiegookazałsięistotnyprzedewszystkimjakoprzykładwczesnej
recepcjibajekJeanadeLaFontaine’a(wcześniejzwracałnatouwagę
CzesławHernas)4.IonijednakwidzieliwEzopiekrokwsteczwroz-
wojuestetyki-naprzykładAbramowskakuDmakaronicznejpolsz-
czyźnieimentalnościsarmackiej”5.
JabłonowskiniebyłjednakwyłącznieimitatoremLaFontaine’a,
inspirowałsiętakżePilpajem-wydanąporazpierwszyw1644roku
1Odnotowanojewobjaśnieniachdoniniejszejedycji.
2
Zob.M.Golias,Wstęp,[w:]Bajkiezopowe,oprac.tenże,Wrocław1954,s.XXXVI
.
3Zob.J.Abramowska,Polskabajkaezopowa,Poznań1991s.154-165;W.Woź-
nowski,Dziejebajkipolskiej,Kraków1990,s.96-101.
4Zob.Cz.Hernas,Barok,Warszawa1998,s.540.
5J.Abramowska,dz.cyt.,s.155.
5
