Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wydarzeniembardziejznaczącym,aniżelisamozaistnieniekapitalizmu
inowoczesności,którytofaktuznawanodotychczaszanajważniejszą
cezurędziejówczłowieka,przynajmniejodczasówrewolucji
neolitycznej”.
Płynnanowoczesnośćwpisujesięwkoncepcjeprzedstawione
przezBaumanawpoprzednichksiążkach,rozwijajeipokazujezinnej
strony.Jejgłównązaletąjestto,żepodsuwakilkasugestywnych
metaforiopozycji,któreokazująsięużytecznyminarzędziami
dofilozoficznegoisocjologicznegoopisuwspółczesnejkultury.Zaleta
niemniejważnawynikastąd,żeBaumandokonujeprzeglądupięciu
ważnychkategoriiużywanychdotakiegoopisu:emancypacji,
indywidualności,czasuiprzestrzeni,pracyorazwspólnoty.Wysiłek
Baumanapoleganatym,żeby–wedlejegowłasnegowyrażenia
–„wmiaręmożliwościzapobiecwylaniudzieckazkąpielą”.Innymi
słowychodzioto,żebywymienionekategorieocalićipochopnie
znichnierezygnować,leczukazaćichnowysens.
Dlaczegowartotakpostępować,najlepiejprzekonujerozdział
poświęconykategoriiemancypacji,azwłaszczauwagidotyczące
szkołyfrankfurckiej.PrzedmiotemkrytykiAdornaispółkibyła
wczesna,ciężkafazanowoczesności.Krytykatazmierzała
doneutralizacjitotalitarnychskłonnościspołeczeństwa,polegała
naobroniewolnościorazautonomiijednostki.Dziściężka
nowoczesnośćwdużejmierzezanikła,alebynajmniej„niezapowiada
[to]końcakrytykijakointelektualnegozadaniaipowołania”.Cozatem
powinnostaćsięprzedmiotemteoriikrytycznej?Otóżcechąpłynnej
nowoczesnościjestposzerzającasię„przepaśćmiędzy
indywidualnościąjakonieuchronnymlosemaindywidualnościąjako
praktycznąirealnązdolnościądosamorealizacji”.Indywidualizacja
stałasięlosemaniewyboremwspółczesnegoczłowieka.Jejodwrotna
stronatopowolnyrozpadideiobywatelstwa,czylisytuacja,wktórej
„sprawyprywatnekolonizująprzestrzeńpubliczną,wypierają
iwymiatajązniejwszystko,czegoniedajesięwpełniibezreszty
wyrazićwjęzykuprywatnychobaw,troskidążeń”.Tymczasem
–przekonujeBauman–niemożnastaćsięjednostką,niestającsię
obywateleminiemożnabyćjednostką,nieposiadając„zdolności
