Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Platon
głoswydawaćmusiałoigdybynaprawdęplanetybyłyprzybitedo
przejrzystychbań.MimotoiuPlatonausłyszymyzapisytakichkra-
in,którychżadenczłowiekoglądaćistwierdzićniemógł.Iplatońskich,
ipitagorejskichopisówlegitymacjąmiałobyćto,żebyłobybardzo
ładnie,gdybywłaśnietakbyło.Odtakiejmyślizwykłysięukażdego
zaczynaćurojeniaprzyjemne.
Oprócztakichfantazji,miewalipitagorejczycyipomysłytrafne,na
któreludzkośćchrześcijańskawiekiponichczekałaimusiałananie
wpadaćporazdrugi.Pomysłyprześladowane
―
torzeczciekawa
―
wstarożytnościtaksamojakiwchrześcijańskichczasach.Amiano-
wicieDiogenesLaertiospodaje,żepitagorejczykFilolaoszKrotony
uczyłoruchuobrotowymziemi.InniprzypisujątęnaukęHiketasowi
zSyrakuz,ztychsamychkół.Teofrastpodaje,żewedleHiketasaniebo,
słońce,księżyc,gwiazdyiwogólewszystkieciałaniebieskiestoją
wmiejscu,iopróczjednejziemiżadneciałoniebieskienieporuszasię
wświecie.Ziemiatylkokręcisięzszalonąszybkościąnaokołowłasnej
osiistądwszystkowyglądatak,jakgdybysięnieboobracało,aziemia
stałanamiejscu.Naukęoruchuobrotowymzieminaokołowłasnejosi
ipoekliptycewykładałplatonikHeraklejdeszPontuipitagorejczyk
Ekfantos.TożsamoArystarchzwyspySamosokoło281przedChr.Ten
podawałswąmyślwformieostrożnegoprzypuszczenia,auzasadniał
jąwsposóbumiejętnydopieroaleksandryjskiuczonySeleukoszSeleukii
około150przedChr.Plutarchświadczy,żestoikKleanteszpowodutej
naukioskarżałArystarchaobezbożność.
Interesowalisięzatempitagorejczycyprzyrodą,awszczególności
budowąiruchemukładusłonecznegoibliscybylituiówdzieprawdy
wtymzakresie.
Ichpoglądnażycie,naobowiązkiczłowiekanajlepiejsięprzebija
wtzw.złotychwierszachpitagorejskich,którewtejformie,jaknas
doszły,znaczniepóźniejszesąodPitagorasa,abrzmiąpopolskutak:
Naprzódeświnienczcićbogów,jakprawonamtonakazuje.
Szanujprzysięgęatakżeprzestawnychczcijbohaterów.
Równieżbogompodziemnymoddawajcześćnależytą.
Czcijrodzicówaszanujczłonkównajbliższejrodziny.
Zinnychlicztylkonajlepszychdogronaswoichprzyjaciół.
Słowadobregoposłuchajidobroćumiejocenić.
Przebacz,jeżeliprzyjacieldrobnostkącijakąuchybi;
Znośpókimożesz,amożewiele,ktomusi;pamiętaj
Otym,auczsięzawczasuposkramiaćżądzedoczesne.
