Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Fenomenstanużyciawojskowościastanoczekiwańmlodzieżywspólczesnej
tów(uczeniesięmówienia).Uwzględnieniemechanizmównaśladownictwa,na
którejakopierwsizwróciliuwagęamerykańscypsychologowieNealElgarMiller
iJohnDollard,mogłowyjaśnićnabywanietakichzachowań.Wprowadzilioni
dobehawioryzmupojęcieimitacji,zktórąwedługnichmamydoczynieniawsy-
tuacjach,kiedyosobaoniższymstatusielubmniejszychkwalifikacjachwchodzi
winterakcjęzosobąostatusiewyższymlubowyższychkwalifikacjach.
Naśladujączachowaniamodela,osobaoniższymstatusieczujesięnagradzana
przezsamfakt,żerobito,cozrobiłaosobaowyższymstatusie7.
AlbertBanduraiRichardWalters,autorzywłaściwejteoriiuczeniaspołecz-
nego,twierdzą,żewsytuacjachspołecznychuczeniesięnastępujewwyniku
obserwacjizachowaniainnychosób,którestajesiędlaobserwatoraźródłemin-
formacji.Opróczuczeniasiękonkretnychzachowańwystępujeturównieżmoty-
wacjaitenprocesuczeniaspołecznegonazywająautorzymodelowaniem8.
Przedstawicielenurtupsychologiipoznawczejsugerują,żejednostkidziałają
racjonalnie,obierająsobieceleipotrafiąmodyfikowaćlubnawetzupełniezmie-
niaćswojepostępowanie.Tzw.teoriaoczekiwańwięctoświadomy,racjonalny
proces,wktórymczłowiekwartościujeopłacalnośćswoichdziałańiwysiłków.
Oczekiwaniato„przypuszczenie,pragnienie,nadzieja,spodziewanystanrze-
czy”9.Jakopierwszyteorięoczekiwańsformułowałwlatachtrzydziestychdwu-
dziestegowiekuEdwardC.Tolman,psychologamerykański,twórcakoncepcji
behawioryzmupoznawczego.Uważałon,że„uczeniesięstanowiprzyswajanie
oczekiwańcodosytuacji”10.Iteoczekiwaniaosiągnięciazamierzonegocelu,na-
grodybędąstymulowałykontynuowaniedalszychdziałań.
Wcentrumzainteresowaniawielukoncepcjioczekiwańznajdujesięteżich
funkcjaregulacyjnawobecczynnościludzkich.WedługJanuszaReykowskiego
oczekiwaniakształtująsiępoprzezformowanieiprzekształcaniepotrzebpod-
stawowychwefekcieokreślonychdoświadczeń.Wszystkiepotrzebymogąprze-
kształcićsięwoczekiwania.Wniosekztego,żetakpotrzeby,jakioczekiwania
pełniąfunkcjęregulacyjną11.
W1964r.amerykańskipsychologVictorH.Vroomprzedstawiłteorięocze-
kiwańjakoteorięmotywacjidopracyizaproponowałsposóbpomiaruludzkiej
motywacji.Zwróciłuwagęnafakt,żeczłowiekwsytuacjipracymożewybierać
7Encyklopediasocjologii,dz.cyt.,s.222.
8Tamże.
9EncyklopediapedagogicznaXXIwieku,t.3,WydawnictwoAkademickie„Żak”,Warszawa
2004,s.751.
10Tamże.
11Tamże,s.752.
