Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ILIASWRAZAS
Itakjużpozostało.Późniejdodanojeszczeprzedrosteknowo-(neo-).NazwanNo-
wogrecy”(nNeohelleni”wwydaniuGreków)byłapewnymkompromisem,pozwalają-
cymnautrzymanienazwnHelleni”inHellada”,ajednocześnienazdjęcieztychżenazw
ciążącegonanichodczasówBizancjumodiumpogaństwa.NowogrecytoGrecy,tyle
żeniepoganie.Jużwięcsamataperypetiaznazwądajepewienobrazhamletycznej
tożsamościNowogreka,rozdartegomiędzyWschodemiZachodem,międzyGrecją
starożytnąiBizancjum,międzyHellenemiRomejem.
Możnacałkiemzasadnietwierdzić,żeGrecywsytuacjęambiwalencjitożsamo-
ściowejwsposóbprzezsiebieniezawinionynpopadli”.Konteksthistorycznyzmusił
ichdozmierzeniasięzdwiemawielkimitradycjami,którehegemonicznyzachodni
dyskursjużdawnosobieprzeciwstawił:zGrecjąstarożytną,reprezentującątradycję
zachodnią,iBizancjum,reprezentującymtradycjęwschodnią.Istniejądostateczneracje,
bytwierdzić,żetendylematpowstałpodwpływemoddziaływaniaZachodu,któryżądał
jednoznacznegosamookreśleniasię.Byćmożeteżądanianiebyłyformułowanewprost,
alegreccyideolodzynacjonalistycznidobrzeprzeczuwali,żewłaściwympaszportemdo
EuropyjestpoświadczonawnimtożsamośćzGrecjąklasycznąorazjednoczesneegzor-
cyzmowaniebizantyńsko-wschodnichkorzeni.Kulturowo,geograficznieihistorycznie
pograniczneusytuowanieNowogrekówspowodowało,żepodczaspróbkonstruowa-
niaswojegotożsamościowegowizerunkuuwikłalisięwtrudnedoprzezwyciężenia
sprzeczności.Badaczekulturynowogreckiejbardzoszybkozauważają,żeGrecygłoszą
dwapoglądynatematGrecji.Jedenznichjestskłonnypodkreślaćantycznekorzenie
współczesnychGreków,podnoszącfakt,żepewneelementyżyciaspołecznegoijęzyka
wskazująnaichklasycznyrodowód.Drugipoglądzmierzadoukazania,cowpraktyce
oznaczabyćGrekiem,ipodkreślaznaczenieśladówprzeszłościbizantyńskiejiturkokra-
tycznej.JaksłuszniezauważaMichaelHerzfeld,nnieidzietuprzytymoprzeciwstawie-
nie»ideału«i»rzeczywistości«,leczoopozycjęmiędzydwiema»rzeczywistościami«”26.
Obapoglądystanowiąpewnąpropozycjęodpowiedzinapytanie,cojestistotnedla
określeniagreckości.Niewystępująonenigdywpostaciczystej.Różnicezasadzająsię
narozmaicieumieszczanychakcentach,bowiemobapoglądyniekwestionująjednego:
antycznychkorzeninarodugreckiego.PodobnieKonstandinosTsukalastwierdzi,że
narchetypicznydylematmiędzy»Hellenem«i»Romejem«możezostaćuznanyzapew-
relacjęnarracyjnych,anieprawdziwychsprzeczności,jakokonkretneprzedłużenie
osobliwychantynomiihistorycznegosamopoznania[...]”27.
TaambiwalentnakondycjatożsamościowaNowogrekówwsposóbzalążkowyna-
znaczonazostanietakżejużwodezwachprotonacjonalistówgreckich.Wartozacyto-
waćtusłowakilkakrotniewspomnianegopowyżejprotagonistyiczołowegoideologa
sprawygreckiej,AdamandiosaKoraisa,wypowiedzianew1803r.Ówpochodzący
zwyspyChiosoświeceniowyintelektualistagreckicałeswojedorosłeżyciespędziłna
zachodzieEuropygłówniewParyżu.Przyjaźniłsięzewszystkimiznakomitościami
26M.Herzfeld,Πdλiδiκdμ!g,s.15.
27K.TσoUKoλάg,Ιστ0ρl!,μύθ0iκ!iχρησμ0l,s.320.