Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Drugapremiera„poprawionego”filmuodbyłasię2listopada1948ro-
kuwkinie„Atlantic”przyChmielnej.Zawierałonwśródinnychdodanych
scentakżedokumentalneujęciawyzwalaniaWarszawyprzezWojskoPol-
skieiArmięRadziecką.Chociażfilmmusiałjużwtymmomenciekonku-
rowaćzOstatnimetapemWandyJakubowskiej,nadalwśródpubliczności
budziłżyweemocjejakoatrakcjaWarszawy.
Wpierwszymdniuwznowienia-pisałrecenzent„ŻyciaWarszawy”-trzebabyłoin-
terwencjimilicji,żebyopanowaćszturm,jakiprzypuściłapublicznośćnabramękina.
Wnastępnych-wwielometrowejdługościogonkachpublicznośćcierpliwieczekała,
czekanadalizapewneprzezwielejeszczedniczekaćbędzienadostępdokas.Nowa
wersjaZakazanychpiosenekjestniewątpliwieznacznielepszaodpierwowzoru.Zgod-
niezbiegiemwydarzeńhistorycznychfilmkończysięmocnymakordemwyzwolenia
iostatecznegozwycięstwa,któremureżyserdałplastycznywyrazwkońcowejscenie
marszunaBerlin.[ł]Najsurowszykrytyktegofilmupublicznośćwarszawskapatrzy
naZakazanepiosenkijaknawłasnąniedawnąprzeszłość,porównujefilmzobserwa-
cjamiiprzeżyciamiosobistymi[ł].Teniówszeptemuzupełniafragmenty.Zkrótkich
uwagwynikawciążżywasiławspomnień17.
PrzypadekZakazanychpiosenekiichrecepcji,notabenefilmu,który
woceniewidzówprzezdziesięcioleciautrzymywałsięwczołówcenajpo-
pularniejszychpolskichfilmów,jużnasamympoczątkuhistoriipowojen-
negokinaodsłoniłcałkowicieodmienneoczekiwaniaiuwarunkowania
towarzyszącefilmomporuszającymtematykęlatwojnyiokupacji.Pozosta-
jąonestaleaktualne,mimożeodpremieryminęłoponad60lat.Konflikt
wokółZakazanychpiosenekwynikałzrozminięciasięoczekiwańtwórców
iprzynajmniejczęścipubliczności.Pomijającmotywypolityczne,które
doprowadziłydoniektórychzmian,odfilmuwojenno-okupacyjnegoocze-
kiwanowypełnieniakanonumartyrologicznego.Dodziśznajdziemygorą-
cychorędownikówtezy,żeowojnieiokupacjimożnaopowiadaćjedynie
wkonwencjijednostkowegoizbiorowegocierpienia,awprowadzenieele-
mentówgroteski,humoru,ludzkiejsłabościjestszarganiemświętości,za-
kłamywaniemobrazuprawdziwejwojennejtragedii.
Dalszelosyfilmu,jegopopularnośćwkolejnychdziesięcioleciachpo-
kazałyjednak,żeprzeważającaczęśćwidownitraktowałaopowieśćowoj-
nieiokupacjipoprzez„zakazanąpiosenkę”jakorodzajkatharsis,formę
odreagowaniaprzeszłości,wojennegookrucieństwa,aletakżejakorodzaj
poprawysamopoczucia-„byliśmytacysprytni,tacyodważni,jakniktinny
potrafiliśmywykiwaćNiemców”.Atakowanazewszystkichstronjego
„przedwojenna”,„kiczowata”poetykawtedy,wroku1947,1948,byłaczymś,
cobyłojużoswojone,powszechnieznaneiakceptowane,swojskie,awięc
zgodneztym,czegooczekiwałatzw.szerokapubliczność.
___
___
___
___
___
17K.m.:Zekranówstolicy.„Zakazanepiosenki”.„ŻycieWarszawy”1948,6listopada,s.4.
21
