Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pejzażzaoknem.Europejskiewidokówkifilmowe-wprowadzenie
21
spektakularneefekty:osuwaniasiępołaciśniegu,intensywnościopadów
deszczu,burzy,gwałtownychzmianświatła.Innymizlubościąfilmowa-
nymipejzażowymifenomenamisąskały,morza,góry,rozległeprzestrze-
nie,choćnależypodkreślić,iżmogąbyćoneprzedmiotemzaintereso-
waniazarównogeografów,jakifilmowców,którzyeksplorująjeinaczej
iwróżnychcelach.
Wstudiumpoświęconymkinujakosztuceprzestrzeniipamięci
miejscJacquesAumontzadajepytanie:wjakisposóbwidziećmiejsca,
którychsięniezna,najakiejprzestrzeniprzeżytejiwyobrażonejsąone
ufundowane?.NaprzykładziedokonańCarlosaReygadasa(Japón,2002),
LisandraAlonsa(Liverpool,2008)orazJeonaSoo-ila(Gaeoineckdaesa
yiyichigan,200619)autorwskazuje,żewfinałachfilmów,wktórychtopos
drogijestaktywny,apejzażestająsięwyzwalaczempamięcibohaterów,
powtarzasięmotywwyczerpania,przejawiającegosięzresztąwnarracji
odpoczątku,leczwsamymobraziepejzażuwybrzmiewającegowza-
kończeniu,wpostacipustki,suspensu,zatrzymania,nierozwiewających
początkowychwątpliwości,zadawanychprzezpostacipytań,naktóre
odpowiedźjestodroczona20.Podobnierzeczmożewyglądaćzpejzażem
śródziemnomorskimwfilmach,gdziebyciewdrodzestajesięfigurąnad-
rzędną,organizującądramaturgięoraznarrację.Obecnośćtegokrajobra-
zuzdajesięnarzucaćalbonawetzakładaćpewnąmarszrutę,konieczność
zaprezentowaniajegorozległości,atrakcyjności,istoty,wrazzcechami
jemuwłaściwymi.
AndréGardiesproponujesystematykępejzażufilmowego,wycho-
dzączzałożeniaojegonarracyjnymcharakterze.Krajobrazpowinienbyć
rodzajemspektakluwspektaklufilmuikinazewzględunadominację,
rozległośćorazróżnorodnośćcharakterystycznedlanładnego”(wdomy-
śle:dobrego)pejzażu.nWtymsensiepejzażpowinienbyćpomyślanyjako
obiektskonstruowany,przyciągającyspojrzeniewidzaiuczestniczący
wstrategiidyskursywnej,wktórąsięwłącza”21-twierdziautor,proponu-
jącwyodrębnieniekilkufunkcjidyskursywnychpejzażufilmowego.Jedną
znichjestpejzażtło,rozumianyjakopotwierdzenie(atestacja),uczestni-
czyonbowiemwreferencyjnymzakotwiczeniuświatadiegetycznego,ma
byćrozpoznawalny,powinienbyćautentyczny,sprawiaćwrażenieczystej
prawdziwości,potwierdzającfabułę,wktórejuczestniczy.Charaktery-
19WeFrancjifilmbyłdystrybuowanypodtytułemEntrechienetloup.
20Zob.J.Aumont:L
)origineducrime.nTéorème”2014,nr19:Paysageset
Mémoire.Cinéma,photographie,dispositifsaudiovisuels,s.142.
21A.Gardies:Lepaysagecomme…,s.143.
