Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
BarbaraKita
stycznydlawielkichhollywoodzkichprodukcji(częstohistorycznych)
jestzkoleipejzażekspozycja-olbrzymi,spektakularny,bogaty,uczestni-
czyonwepickiejekspresji,częstobędącwytworemmise-en-scènewstu-
diachfilmowychlubefektempracykomputera.Opozycyjnydoniegojest
pejzażkontrapunkt(częstoobecnywfilmachkomicznych,naprzykład
zudziałemJacques)aTatiegoczyCharliegoChaplina).Bohaternapotyka
wnimopórzestronyotoczenia,rzadkodziałającznimwzgodzie.Nieco
podobnydopejzażutłajestpejzażekspresja,tyleżewznaczącymstopniu
wnosiondofilmuswąfunkcjonalnośćnarracyjną,wychodzipozazdol-
nośćkonotacyjną,nnieredukujesięwięcdoobiektówspisanegoświa-
tajak»pejzaż«,leczotwierasięnanajbardziejróżnorodnekonfiguracje
filmowe,ażdozgody,bymówićo»pejzażuwewnętrznym«.Todyskur-
sywnaaktywnośćfilmustwarzago”22.Typempejzażu,wsprzyjających
warunkachodpowiedzialnymzaprzemianęprzebywającegownimbo-
hatera,jestpejzażkatalizator,któregospośródpozostałychtypówwyróż-
niajegoaktywnycharakter,wpływnainneelementydiegezy,zwłaszcza
napostać.Tymsamymbardzoczynnieuczestniczyonwprocesienarra-
cyjnymfilmu.Gardiesproponujerównieżprogrambadańnadpejzażem
filmowym,który-dopókibyłpostrzeganyniejakoobraz,leczjedynie
bytnaturalnywfilmie-albowcaleniepodlegałrefleksji,albojegokwe-
stierozpatrywanowniewłaściwysposób,niejakowoderwaniuodsame-
gopejzażu.
Możnabyłobymnożyćklasyfikacjefilmowychkrajobrazów,które
wostatnichlatach,naznaczonychzwrotempejzażowym(takżewfilmie),
zaczęłybyćszerzejdyskutowane.Dałobysięzatemwyróżnićobszaryba-
dańaspektówikonograficznychpejzażu,októrychpisałAntonioCosta,
trafniepodkreślając,żepejzażwymagastudiówinterdyscyplinarnych.Jest
tobowiembytzarównonatury,jakikultury,geografiiihistorii,wnętrza
izewnętrza,indywidualnościizbiorowości,łączącypoziomrzeczywisto-
ściiporządkusymbolicznego.Refleksjanadkrajobrazemwkiniezakłada
ponadtozjednejstronynamysłnadnaturąfilmu,zdrugiejnatomiast-
nadnaturąpejzażu.Jakoatrakcja,związanazprzekształcaniemprzestrze-
niprzezkinematografię,kodyfikowaniemwykorzystywaniakrajobrazu,
pejzażprogramujeorazwarunkujespojrzeniewidza.Zkoleikrajobraz
jakoefektfilmowynajczęściejdotyczyformreprodukowaniaprzestrze-
niwstudiachfilmowychlubwwarunkachtechnologicznych,przyczym
istotnejestpostrzeganienkinajakomiejscaprodukcji»sceny«,»dyskur-
22Tamże,s.148.
