Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
41
Ojcowieimistrzowie
Partiabyłaprzedstawianajakowspólnota,któradbatakżeoludzipozostających
pozanią,podwarunkiem,żeaktywniewłączająsięwbudowęsocjalistycznejPol-
ski.DlategoteżGabrielaMaroszekzKobietnaszychdnioraztytułowibohaterowie
Matrosowców(1951)RomanaBanacha,opowiadającychowspółzawodnictwiepracy
wRadomskichZakładachObuwia,mimożesąbezpartyjni,bezwahaniazwracająsię
zprośbąopomocdosekretarzapartii,wiedząc,żemogąnaniąliczyć.Podobnywą-
tekpojawiałsiętakżewfilmiefabularnym.KiedywAutobusodjeżdża6.20Krystyna
Poradzkaprzyjeżdżadopracywhucie,kierownikdziałukadrzwracasiędoniejper
fltowarzyszko”.Najejnieśmiałąuwagę,żeniejesttowarzyszką,odpowiadaiflUnas
wszyscytowarzyszeipartyjniibezpartyjni”.
Jakkolwiekpartiadbaowszystkich,takżebezpartyjnych,toprzynależnośćdo
niejsprawia,żeczłowiekstajesiępewniejszysiebie,posiadapoczuciewspólnoty,
świadomośćkoniecznościdziałaniadladobrainnych.Znakomiciewidaćtowsposo-
bie,wjakiIgorNewerlyiJerzyKawalerowiczprzedstawiliSzczęsnego(JózefNowak)
wCelulozie(1953)iPodgwiazdąfrygijską(1954).Wpierwszymztychfilmówbo-
haterjestbiernymobserwatoremrzeczywistości,wdrugim,jużjakouświadomiony
politycznieczłonekpartiikomunistycznej-inaczejpostrzegaświat,posługujesięin-
nymjęzykiem-stajeaktywnymuczestnikiemwalkiozmianyspołeczne63,całyczas
sięrozwijając,poznającdziękipartiinowepoziomywtajemniczenia.
Kinosocrealistycznepotrafiłowyjśćpozaschematdziałaczapartyjnego,jednak
byłotomożliwetylkowfilmieopowiadającymolatachprzedwojennych.Partiako-
munistyczna-ponieważnazwywłasnejKomunistycznejPartiiPolskiraczejstarano
sięniewymieniać-niejestjeszczedominującąsiłąpolityczną,działającnielegalnie
(zwinyrządzących),starasięzwalczaćsystemkapitalistycznywimiędobraklasy
robotniczej.ZarównoCeluloza,jakiPodgwiazdąfrygijskąopowiadająoideowym
ipolitycznymdojrzewaniuSzczęsnego,chłopa,którywprzedwojennejPolscestaje
sięrobotnikiemizarazemaktywnymdziałaczempartyjnym64.Wnajważniejszychmo-
mentachjegożycia,kiedyczujesięzagubiony,pojawiająsiędziałaczepartyjni,którzy
wskazująmudalsządrogę.KlamręCelulozystanowijegospotkaniezNieznajomą
(JaninaSzydłowska),którawkońcuwręczamuegzemplarzflCzerwonegoSztandaru”,
pismaKomunistycznejPartiiPolski.Wżyciumłodegomężczyznybędzietoprzełom.
Odtegomomentujużwie,żejegomiejscejestwszeregachpartii.WPodgwiazdą
63
JerzyKawalerowicz,UwagiowarsztacierealizatorskimCelulozyiPodgwiazdąfrygijską,rozmowęprzeprowa-
dziłLeonBukowiecki,flKwartalnikFilmowy”1955,nr1,s.43.
64
Więcejnatentematzob.PiotrZwierzchowski,CelulozaiPodgwiazdąfrygijską:socrealistycznefilmyJe-
rzegoKawalerowiczaorazCeluloza,neorealizmikinoradzieckie:inspiracjailegitymizacja,[wi]tegoż,Pęknięty
monolit…
