Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Kondycjefilologii
orazjeszczebardziejlicznepracespecjalistycznepowodują,żeprzeznfilologię”
częstosięrozumiejęzykoznawstwo(ś)Ponieważtermintenmatakwieleróż-
nychznaczeń,najlepiejwogólezaniechaćjegoużywania”10.
Filologia,zarównojakopojęcie,jakipraktykabadawcza,możewedługWel-
lekanspowodowaćwielenieporozumień”wnauceoliteraturze11.Stanowczaoce-
nafilologiimazakorzenieniewbiografiinaukowejautora.CzłonekPraskiego
KołaLingwistycznego,który(wspólniezRomanemJakobsonem)odprzyjazdu
doStanówZjednoczonychw1939r.12rozpocząłprocestłumaczeniawschod-
nio-orazśrodkowoeuropejskichnantyfilologicznych”13koncepcjiteoretyczno-
-literackichnajęzykamerykańskiegoliterarycriticism,niemógłsięwypo-
wiadaćoeuropejskiejfilologii,zadłużonejwpozytywistycznymempiryzmie,
inaczejniżjakoon(ś)drobiazgowymantykwaryzmie(ś)zazwyczajtłuma-
czonymprzezwiarę,żewszystkietecegiełkikiedyśznajdąsięwwielkiejpira-
midziewiedzy”14.SamWellekdopominałsięwprawdziedowartościowaniaroli,
jakąwliteraturoznawstwieodgrywająnsolidnefundamenty”,nszerokawiedza
codosprawdzalnychfaktów,którezapewniałastarafilologiawswoimnajlep-
szymwydaniu”15,alejednakusuwałniemiłemusłowozeswojegojęzyka.Jego
słynnewystąpieniez1958r.nosiłotytułKryzysliteraturyporównawczej,anie
Kryzysflologii.Tadrugabowiemprzestałastanowićpunktodniesieniadladys-
kusjiostaniehumanistykiliteraturoznawczej.
10
R.Wellek,Teoria,krytykaihistoriawnauceoliteraturze,tłum.J.Krycki,[w:]tenże,
A.Warren,Teorialiteratury,tłum.J.Krycki,I.Sieradzki,M.Żurowski,red.iposł.M.Żurowski,
PaństwowyInstytutWydawniczy,Warszawa1975,s.46.Wprzedmowiedopierwszegowyda-
niapodręcznikaz1948r.autorzyinformują,żeWellekjestgłównymautoremm.in.rozdziału
Teoria,krytykaihistoriawnauceoliteraturze.
11
Tamże,s.45.
12
NatematpraskiegoetapukarieryWellekazob.O.Sládek,RenéWellekiPraskaSzkoła
Strukturalna,tłum.J.Faber,[w:]StrukturalizmwEuropieŚrodkowejiWschodniej.Wizjeirewi-
zje,red.D.Ulicka,W
.Bolecki,WydawnictwoIBLPAN,Warszawa2012.
13SformułowaniepożyczamodFranciszkaSiedleckiego(NamarginesienStylistyki”Toma-
szewskiego[1935],[w:]tegoż,Pisma,opr.M.R.Mayenowa,S.Żółkiewski,PaństwowyInstytut
Wydawniczy,Warszawa1989,s.648).
14R.Wellek,meRevoltAgainstPositivisminRecentEuropeanLiteraryScholarship[1946],
[w:]tegoż,ConceptsofCriticism,red.S.G.NicholsJr.,YaleUniversityPress,NewHaven-
London1963,s.256.
15Tamże,s.281.ZkoleiwartykuleAmericanLiteraryScholarshippowyliczeniuwad
dziewiętnastowiecznejfilologii,stwierdzał:n(ś)trzebapamiętać,żesąonedowodemupad-
kuwartościowejidei,jakąbyłafilologiapojmowanajakocałościowanaukaocywilizacji(ś)”;
tamże,s.299.CiepłesłowapodadresemfilologiiWellekformułowałzazwyczajprzyokazjiwiel-
kiejczwórkidwudziestowiecznych,niemieckichromanistów:LeoSpitzera,KarlaVosslera,Eri-
chaAuerbachaiErnstaRobertaCurtiusa.Zob.R.Wellek,LeoSpitzer(1887-1960),nCompara-
tiveLiterature”1960,no.4,s.310.
