Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przedmiotemnaszegopoznaniabyły„treścipsychiczne”;
ostatnietoprzekonaniemoże,aleniemusiłączyćsię
zfenomenalistycznymstanowiskiem).
1.Pozytywizmśredniowieczny
Równieżpóźnośredniowiecznakulturafilozoficzna
pozostawiłanamwielerefleksji,codoktórychwolno
uważać,iżcharakterystyczniewyrażająpozytywistyczny
punktwidzenianawartośćizakrespoznanialudzkiego.
Przypuszczamy,żepomysłyterodziłysięwspółzależnie
wstosunkudorozwojuzainteresowańprzyrodniczychoraz
badańkosmologicznychifizycznych,którezmierzały
douwolnieniasięodpresjiarystotelesowskichkategorii
metafizycznychwopisienatury.Coprawda,tendencja
nominalistycznanależydowybitnieznamiennych
składnikówpozytywistycznegokorpusuideologicznego,
nominalizmzaśprzeżywapierwsząepokęrozkwitujuż
wkońcuXIwieku,jednakżesensfilozoficznytejdoktryny
niepozwala,bezsztuczności,łączyćjejzpozytywistyczną
epistemologią;tamtennominalizmmiałistotne
konsekwencjeteologiczneistanowiłnadewszystko
narzędzieteologicznejkrytyki;niewystępowałjeszcze,
wprzeciwieństwiedoczternastowiecznego,jakoskładnik
naukowegoprogramu.Natomiastpowrótdoczynnych
zainteresowańprzyrodoznawstwemsprawił,żepojawiły
się,wXIIIiXIVstuleciu,próbyfilozoficznegoich
zinterpretowania.WXIIIstuleciufranciszkaninoksfordzki,
RogerBacon,nietylkożądałeksperymentalnejkontroli
dlawiedzy,jeślimanamianowiedzyzasługiwać,ale
zwracałuwagęnajejkontrolętechniczną,toznaczybył
zdania,żewartośćpoznaniamierzyćmożna
efektywnościąjegozastosowań;nazywamy
pragmatycznymtenpunktwidzenia,którytakże
wdziejachpozytywizmujestpospolity;wupraszczającym
skróciewolnopowiedzieć,żeznanyaforyzmFrancisa
Bacona„tylemożemy,ilewiemy”,jestdlawyznawców
