Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
byłonazywaneparadygmatem(ThomasS.Kuhn),stylemmyślenia(Ludwik
Fleck)czyteżepistemicznymukłademodniesienia(KazimierzJodkowski).
Choćprzedstawionewksiążcerozważaniaodnosząsiędopodstawo-
wychzagadnieńfilozoficznejrefleksjinadpoznaniemnaukowym,tooczy-
wiścieniedająoneodpowiedzinawszystkiepytania,jakiemożnapostawić
podczasbadaniawpływufilozofiinarozwójnauki.Przekonaniafilozoficzne
luminarzysiedemnastowiecznejnaukiwpłynęłynakształtnowożytnegopa-
radygmatupoznanianaukowego.Donajważniejszychznichnależyzaliczyć:
racjonalizmiempiryzm,naturalizm,nastawienienarealizowaniewartości
poznawczych,atakżedowartościowaniepraktycznegowalorupoznaniana-
ukowego.Wrazzpostępempoznanianaukowegosystemyprzekonańfilozo-
ficznychzakładaneprzezbadaczyulegałytransformacji.Jednakże,wymie-
nionepowyżejcentralnefilozoficznetezystworzonegowXVIIwiekuwzorca
uprawianianaukiwdalszymciągutworząfilozoficznezapleczewspółcze-
snegoprzyrodoznawstwa.
Wniniejszejksiążcerozważanyjestproceskształtowaniasięfilozoficznego
zapleczalaboratoryjnejpraktykibadawczej,którejpoczątkiwiążęzdokona-
niamiRobertaBoyle’a(1627–1691).Interesujemnie,wjakisposóbprzeko-
naniaisporyfilozoficzneprowadzonewjegoczasachwpływałynapóźniejszy
rozwójnaukilaboratoryjnej.Będęargumentował,żezapatrywaniafilozoficzne
Boyle’anietylkotworzyłypozanaukowąpodstawęlaboratoryjnegostyluba-
dań,alesątakżewznacznejmierzeobecnewfilozoficznymzapleczuwspół-
czesnejnaukilaboratoryjnej.Postawionezadaniezrealizuję,dokonującpró-
byrekonstrukcjisystemuprzekonańfilozoficznychtegobadacza.Uważam,
żejegofilozofiaprzyrodyiprzyrodoznawstwaodegrałagłównąrolęwkształ-
towaniusięwspółczesnegofilozoficzno-metodologicznegozapleczapraktyki
badawczejnaukilaboratoryjnej.Bezwątpieniaodpowstanialaboratoryjnego
styluBoyle’anaukalaboratoryjnaulegałatransformacjiirewolucyjnymprze-
kształceniom.LaboratoriumBoyle’aiwspółczesnelaboratoriumwłaściwie
podżadnymwzględemniesąporównywalne,jednakżeodXVIIwiekunauka
laboratoryjnaopartajestnawzględniestałymicharakterystycznymdlaniej
zespolezałożeń.Możnawykazać,że,międzyinnymi,sątofilozoficznezało-
żeniaoprymacieeksperymentowaniawlaboratoryjnymprzyrodoznawstwie
iepistemicznymjegocharakterze.Atakżeotym,iżprocespowstawaniatej
praktykibadawczejbyłzdeterminowanydążeniemnaukowcówdodoskona-
leniainstrumentariumistandaryzacjibadań.
Zewzględunafakt,żeszerokorozumianezapleczefilozoficznenaukilabo-
ratoryjnejjestusytuowanepozaprzedmiotowo-metodologicznąpłaszczyzną
praktykibadawczej,skoncentrujęsięnaanaliziedyskusji,któratowarzyszyła
powstawaniulaboratoryjnegostylubadawczego.Wniewielkimstopniubędę
odnosiłsiędoprzedmiotowejpłaszczyznylaboratoryjnegoeksperymentalizmu
8
