Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
AndrzejŁukasik
„tropienieianalizowanietradycyjniefilozoficznychwątkówuwikła-
nychwteorienaukempirycznych”3.Wrozumieniuzwolenników
tejkoncepcjifilozofiawnaucemastanowićwspółczesnyodpowied-
niktradycyjnejfilozofiiprzyrody.Punktemwyjściadlarozważań
filozoficznychsąwtymprzypadkuodpowiednieteorienaukowe,
wktóre–jaksiętwierdzi–uwikłanesąpewneproblemyfilozoficz-
ne.Uczony,analizująctezagadnienia,zmuszonyjestczęstodowy-
kraczaniapozastandardowenarzędziatychżenauk–stajesięwięc
równieżfilozofem,coznaczy,żesamanaukamożebyćtakżetrak-
towanajakofilozofiaprzyrody4.
Zwykleprzyjmujesię,żenajbardziejpodstawowąnaukąprzy-
rodnicząjestfizyka,ponieważbadaonanajbardziejfundamentalne,
najogólniejszeinajgłębszewłasnościprzyrody.Niezależnieodtego,
żewpoluzainteresowańinnychnaukprzyrodniczych(np.chemii,
biologii)znajdująsięwłasnościprzyrodynieredukowalnedobada-
nychprzezfizykę,takiewłasności,jakmasa,energiaczylokalizacja
czasoprzestrzenna,przysługująobiektomnawszystkichpoziomach
organizacjimaterii.Równieżprawidłowościbadaneprzezfizykę
(niezależnieodtego,żenawyższychpoziomachorganizacjimate-
riiobowiązująrównieżprawidłowościnieredukowalnedobadanych
przezfizykę)mająznaczenieuniwersalne.Podobnie,obiektybadane
przezchemięczybiologięistniejąwczasieiprzestrzeni,leczstruk-
turasamegoczasuiprzestrzenijestprzedmiotembadańfizyki.Mar-
cinSzymajdawartykuleFizykaafilozofiaprzyrodystawiaśmiałątezę,
żerozumianąwodpowiednisposóbfizykęmożnauważaćzapew-
nąodmianęfilozofiiprzyrody.Autorargumentuje,żewspółczesne
naukiprzyrodniczezawierajątreścicharakterystycznedlaspekula-
tywnejmetafizykiwtymsensie,żezarównoideefilozoficznemają
wpływnauprawianiefizykiprzezuczonych(coprzejawiasięna
przykładwdoborzeformalizmumatematycznegoteorii),jakrów-
nieżideefilozoficzneobecnesąwtreściodnośnychteoriifizycz-
nych(aprzynajmniejwinterpretacjitychteorii).Reprezentatyw-
nymprzykłademjesttuspórAlbertaEinsteinazNielsemBohrem,
dotyczącyinterpretacjimechanikikwantowej.Autorargumentuje,
3M.Heller,Filozofia...,dz.cyt.,s.30.
4Tamże,s.31.
