Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
WSTĘP
międzyTSasankhjąklasyczną,leczrównieżmiędzyTSapoklasycznąsankhją
SS.SSzaczynająsię-podobniedoSK-odzaprezentowaniasoteriologicznego
celuisposobujegorealizacji(SSI,1-5);wsutrachI,82-86autorSSponow-
nieskupiasięnajedynympewnymsposobieosiągnieciategocelu,anastępnie
przechodzidoomówienianaukioźródłachprawdziwegopoznania-zob.SSI,
87-91,100-101,108.SankhjęSSiSSV
,wodróżnieniuodTSiKD,cechujenie
zmniejszenieuwagidozagadnieńsoteriologicznychiepistemologicznych,lecz
jeszczewiększeichrozwinięcieniżwsankhjiklasycznej48.
III.Sankhjasutry(Sāmkhya-sūtra;ok.XVw.),lubSankhjaprawaćanasutry
(Sāmkhya-pravacana-sūtra,Sutrywykładającesankhję),którezapoczątkowałyinną
swoistąformępoklasycznejsankhji,orazSankhjasutrawrytti(Sāmkhya-sūtra-vrtti,
Objaśnieniesutrsankhji;ok.XVw.),lubSankhjaprawaćanasutrawrytti(Sāmkhya-
pravacana-sūtra-vrtti,Objaśnieniesutrwykładającychsankhję),autorstwaAnirud-
dhy-najwcześniejszyinajważniejszykomentarzSS49.SSskładająsięz527sutr,
podzielonychjużwkomentarzuAniruddhynasześćrozdziałów(adhyāya).Ani-
ruddhanadałsześciurozdziałomswojegokomentarza(aodpowiednioteższeściu
rozdziałomzawartychwnimSS)następującenazwy:nRozdziałoprzedmiotach
[doktrynysankhji]”(visaya-adhyāya;164sutry),nRozdziałoskutkachpradhany”
(pradhāna50-kārya-adhyāya;47sutr),nRozdziałowyrzeczeniu”(vairāgya-adhyāya;
84sutry),nRozdziałprzypowieści”(ākhyāyikā-adhyāya;32sutry),nRozdział
[poświęcony]obaleniustanowiskoponentów”(parapaksa-nirjaya-adhyāya;130sutr),
nRekapitulacjanajważniejszychpunktów[doktryny]”(tantra-nyāya;70sutr).Zrozu-
mienielakonicznychsutrbezkomentarzajesttrudne,awniektórychprzypadkach
wydajesięnawetwręczniemożliwe(zob.np.SSI,70,87,97,98,160;V
,22-24).
KomentarzAniruddhyprawiezawszejestbardzodobrzedopasowanydosutr.
AutorSSbroniwswoimdzielesystemuklasycznejsankhji.SankhjaSSopiera
sięnanaucesankhjiklasycznejizawierawszystkiejejniezbędneelementy.Pierw-
48OTSiKD,wtymoTSjakotekściezapoczątkowującymswoistąformęsankhji,oróżnicach
zachodzącychmiędzytąformąsankhjiasankhjąklasyczną,polecamprzedewszystkimszczegó-
łoweiwnikliwebadanieW.K.SzochinapoprzedzającejegotłumaczenieTSiKD:В.К.Шохин,
Историко-философскоеисследование[w:]Сутрыфилософиисанкхьи,s.48-66.W.K.Szo-
chindokonujeumiejętnejanalizyisystematyzacjiwynikówwcześniejszychbadańpoświęconych
TSiKD,atakżeprzedstawiawłasneważneobserwacje.OTSiKDzob.również:A.B.Keith,
TheSāmkhyaSystem,s.89-91;P.Chakravarti,op.cit.,s.168-170;G.J.Larson,TheFormatof
TechnicalPhilosophicalWritinginAncientIndia,s.375-380;idem,PartOne:Introductiontothe
PhilosophyofSāmkhya[w:]EncyclopediaofIndianPhilosophies:t.IV:Sāmkhya.ADualistTra-
ditioninIndianPhilosophy,G.J.Larson,R.S.Bhattacharya(red.),s.32-35;wtymtomiezob.
równieżwstępy(prawdopodobnieautorstwaG.J.Larsona)poprzedzająceprzedstawienietreściTS
iKD:s.315-320,321-322.
49W.K.SzochindatujeSSnaprzełomXIViXVw.,SSV-naXVw.(В.К.Шохин,Исто-
рико-философскоеисследование[w:]Сутрыфилософиисанкхьи,s.78).
50Pradhāna(dosłownie‘głównaczęść’,‘podstawa’)-pierwotnamateriastwórcza;nazwaprakryti,
którejnajczęściejużywasięwtedy,gdychodzioprakrytiwstanienieprzejawionym,tzn.wstanie
pierwotnejrównowagitrzechgun-sattwy,radźasuitamasu.
