Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Szołtysek,Filozofiawychowaniamoralnego,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-345-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
36
Filozofiawychowaniamoralnego
szywejmoralności.Nietzscheańskakoncepcjaczłowiekawpisujesięw
tradycjęnowożytnegoprzyrodoznawstwaipsychologiigenetycznej,trak-
tująceczłowiekajakokońcowyrezultatrozwojuziemskiejplanety,awe-
długLinneuszajako„szczytkręgowcówissaków”.Naplanpierwszy
wysuwadarwinowskierozwiązaniegenezyczłowieka.Człowieknależący
doprzyrody,jestistotąróżniącąsięodswoichprzodkówwświeciezwie-
rzątjedyniestopniemskomplikowania.Człowiekwistociejestzwierzę-
ciem,tyle,żerozumnym.ZtątradycjąNietschenietylkoidentyfikujesię,
alejągloryfikujejakojedyniesłuszną.Wbiologizmieipsychologizmie
niemamiejscanażycieduchowe,wtymwartościinormymoralne,zaś
namiejscuwychowaniaczłowiekajakoosobyludzkiejjesthodowanie
‘nadczłowieka’,czyliczłowieczejzwierzęcościwobrębiezamierzonych
bodźcówioczekiwanychreakcji.
NietzschezapodstawęswoichrozważańuznajeteorięDarwina;za
pomocątejteoriisnujespekulacjenatematczłowiekaijegozachowań:
„Wyhodowaćzwierzę,któremożeskładaćobietnice-czynietowłaśnie
jestparadoksalnymzadaniem,którenaturapostawiłasobiewodniesieniu
doczłowieka?”
79
Jegoujęciejestantymetafizyczne(Nietschezwykształ-
ceniajestfilologiemklasycznym).Niebyłzainteresowanypoznaniem
myślifilozoficznej,comaistotnywpływnajegorozstrzygnięciadotyczą-
ceczłowiekaijegomoralności.Jegotekstyświadcząotym,żebyłzwo-
lennikiembiologizmu(witalizmu)ipsychologizmu(psychizmu);ówbio-
logizmipsychologizmorazfilologicznałatwośćsnuciametaforzaciążyły
najegomyśleniuipisarstwie.Zametaforycznenależyuznaćjegosupozy-
cje,iżczłowiekodwiekówposługujesięprzenośniamiizapomina,żesą
totylkoprzenośnie,posługujesięsłowamiizapomina,żesątotylkosło-
wa.Wedługniegokażdepojęciedeformujerzeczywistośćprzezto,żeją
uogólnia;imbardziejogólnepojęcie,tymbardziejfałszywe.Jeżelitezy
jegouznaćzaprawdziwe,toionjakofilologjestmistrzemużywania
słów,adlatego,żesąogólne,sąfałszywe.
Nietzscheczłowiekaredukujedosferycielesnejipsychicznej;tym
samymbierzewnawiaswolnąwolę,przyjednoczesnejapoteoziewoli
mocy,pojmowanejjakopanowanieczydominację,typowądlaczłowie-
czejzwierzęcości,badanejmetodamipsychologicznymi.WłaśnieNie-
79
F.Nietzsche:Zgenealogiimoralności.Pismopolemiczne.Tłum.G.Sowiński.
„Znak”Kraków1997,s.63.
