Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
2.Sprzecznecechyprzypisanepodmiotowiniedotyczątegosamego
momentu.Naprzykład:DCzłowiekjestwielkiinędznywtymsamym
wymiarzemożliwościpoznawczych,ponieważczasamiformułujesądy
prawdziwe,aczasamifałszywe”.
Wobutychwypadkachmamydoczynieniazzachowaniemzasady
niesprzecznościzgodnejzdefinicjąArystotelesa,wedługktórejDtosamonie
możezarazemprzysługiwaćinieprzysługiwaćtemusamemuipodtym
samymwzględem”
32
.określenieDpodtymsamymwzględem”jestniezmier-
nieważne,ponieważprowadzidowniosku,żejeślirozpatrujemysąd
sprzecznypodróżnymiwzględami,wtedyDtosamomożezarazemprzy-
sługiwaćinieprzysługiwaćtemusamemu”.Ztegopowodusądysprzeczne
dwuwymiarowestosująsiędozasadyniesprzeczności,awięctakżedopraw
logikiklasycznej.
Takwięcsąd:DCzłowiekjestwielkiinędznyzarazem”możebyćsądem
sprzecznymjednowymiarowym(sądemparadoksowym)tylkowtedy,gdy
sprzecznośćmamiejscepodtymsamymwzględemiwtymsamym
momencie.Uznanietakiegosąduzaprawdziwyjestrównoznaczneze
zniesieniemzasadyniesprzecznościlogikiklasycznej.
WsądziesprzecznymjednowymiarowymmamiejsceCabsolutniesprzeczna
samotożsamość)przeciwieństw.
Powyższaanalizarodzajówsądówsprzecznychmożebyćuznanaza
zbędnązewzględunato,żefałszsądusprzecznegojednowymiarowegozdaje
sięczymśtakoczywistym,niewymagadowodównaswojąobronę.Nie
jesteśmywstaniewyobrazićsobiestanu,wktórymmamiejscesprzeczna
tożsamośćnegacjiiafirmacjipodtymsamymwzględemiwtymsamym
momencie(naprzykładcośjestzmienneijednocześnieniezmienne).Jak
słuszniezauważaNietzsche,Dnieudajenamsiętwierdzićizaprzeczaćtej
samejrzeczy:jesttosubiektywnazasadapoznania,niewyrażaonakoniecz-
ności,lecztylkoniemożność”
33
.Jednakwnaukachmistrzówzenróżnych
epokznajdujemylicznesądysprzecznejednowymiarowe,któreuważane
zaadekwatnedorzeczywistości.
32
Arystoteles,Metafizyka,cyt.za:MariaKostyszak,MartinHeideggerrękodziełomyślenia,
WydawnictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław1997,s.78.
33
Cyt.za:VittorioPassenti,NihilizmteoretycznyiDśmierćmetafizyki”,PL-SITAPolskie
TowarzystwoTomaszazAkwinu,Lublin1998,s.50.