Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
III.Pojęcie,istotaiklasyfikacjachoróbroślin
Zprzedstawionychrozważańwynika,żeistotąchorobyuroślinjestmniej
lubbardziejdługotrwałypatologicznyprocesfizjologicznypowodowanywpły-
wamizewnętrznymi.Prowadzącdozaburzeństrukturalnych,równocześniejest
onwyrazemreakcjiroślinynadziałanietrwającegowniejczynnikachorobo-
twórczego.Żerchrabąszczamajowegoniewywołujetakiejreakcji,drzewaza-
chowująsięwzględemniegoraczejbiernie.DlategowtymwypadkuGäumann
(1959)mówinieochorobie,leczouszkodzeniu.
Zajmującsięsamymitylkochorobamiinfekcyjnymi(zakaźnymi)roślin,
Gäumann(1959)zwróciłm.in.uwagę,żenietylkoroślinagospodarz,aletakże
czynnikchorobotwórczyjestżywymorganizmemopewnejskaliwymagańży-
ciowych,atymsamymokreślonejskalimożliwościdziałaniaiprzeciwdziałania.
Wprzypadkuchorobyroślinychodzizatemorównoczesnereagowaniemeta-
bolitówdwóchorganizmów,roślinygospodarzaiczynnikachorobotwórczego.
Naogółprzyjmujesię,żeinfekcyjnyczynnikchorobotwórczyatakuje,arośli-
nagospodarzsiębroni.Tymczasemwprocesiechorobowymczynniksprawczy
zmieniapodłoże,tzn.tkankiroślinygospodarza.Reakcjagospodarzaoznacza
równocześnieprzeciwdziałaniesprawcy,wobecczegotenostatnimusiodpo-
wiedziećreakcjąitd.Zatemwtrakciepatogenezyzmieniasięnietylkogospo-
darz,lecztakżesprawca.Niekiedytezmianymożnastwierdzićnawetnapłasz-
czyźniemorfologicznej(np.wpostacideformacjistrzępekgrzybawssawki
umączniakówprawdziwych),aleczęściej-fizjologicznej(np.występującyna
kłosachzbóżgrzybClavicepspurpureawytwarzatamergotaminę,czegonieob-
serwujesięwwarunkachsztucznejhodowlitegogrzyba).
Uwzględniającprzytoczonąanalizęzjawiskachoróburoślin,możnaprzyjąć
następującądefinicję:
Chorobaroślinyjestodpowiedniosilniezakłóconymprzezczynnikizewnętrzne
procesemfizjologicznymnatyledługotrwałym,żeprowadzącymdozmianstruk-
turalnych(wyrażającychsięobjawamichorobowymi),atymsamymdośmiercilub
nienormalnegorozwojucałejroślinybądźjejczęści.
Rozumiesię,żechorobajestzwiązanazobecnościąwroślinieczynnikacho-
robotwórczegoiciągłymzakłócaniemprzezeńjejprocesówżyciowych.
Nakońcuwartowspomniećostresachiichzwiązkuzchorobamiroślin,
szczególniedrzewleśnych.Pojęcie‘stres’niejestjednolicierozumiane.Obec-
niewencyklopediiPWNokreślonostresuroślinjakoichfizjologicznąreak-
cjęnaniesprzyjające(stresowe)czynnikiśrodowiska(zwanestresorami);
stresoremmożebyćkażdyczynnikabiotyczny(temperatura,wiatr,światło),
lub/iczynnikbiotyczny(zagęszczenieroślin,pasożytnictwo,infekcjemikroor-
ganizmów).Stresprowadzidozmianmetabolizmurośliny,mającychnacelujej
przystosowaniedonowejsytuacji.Nadmierniedługiejegotrwanieprowadzido
39
