Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IV.Symptomologia
położenie,przekształcającsięzpłaskorozpostartychwzwinięte(zniekształce-
niepołożenia).Dozniekształceńzwykłychprowadzitakżestosunkowomało
nasilonegniciedrewna.Drewnowskutektakiejzgniliznyniemalniezmienia
objętościaniinnychwymiarów,leczjedyniekonsystencję-stajesięluźniejsze,
atymsamymmiększe(zniekształceniekonsystencji).Ponadtodozniekształceń
zwykłychzaliczamyzmianykształtu,pokroju,symetriiistruktury(np.zmia-
nystrukturypowierzchniliścizmiękkoowłosionejnaszorstkoowłosioną).
Bardziejzróżnicowanesązniekształceniaplastyczne,któremożnapodzielićna
skarłowacenia,wybujałości,pędzenienowychorganów,dziwotworyinowotwory.
Skarłowaceniapolegająnaniedorozwojukomórek(atrofia)albozahamo-
waniuichpodziałów(hipoplazja).Wnastępstwiecałechoreroślinylubichczę-
ściwykazująrozmiarymniejszeniżnormalnie.
Wybujałości(hipertrofiaihiperplazja)sązjawiskamiodwrotnymidoskar-
łowaceń.Polegająnanadmiernymwzrościekomórek(hipertrofia),ichliczby
(hiperplazja),alboteżnajednymidrugimrównocześnie.Wnastępstwiecho-
reroślinylubichorganymająrozmiarywiększeniżnormalnie.Jakoprzykład
wybujałościmożnawskazaćwrzecionowatozgrubiałeczęścipędówsosnyzwy-
czajnejporażonejprzezgrzybCronartiumpini.
Wytwarzanienowychorganówoznaczaregeneracjęutraconychwskutek
choroby.Jakoprzykładniechposłużyodradzaniesięigiełsosnyzwyczajnej
utraconychwnastępstwiewystąpieniawiosennejosutkisosnylubpędzenie
unasadykoronynowychpędów,obserwowaneuwiązówsilnieogołoconych
zliściwskutekporażeniaprzezOphiostomaulmi(sprawcęholenderskiejcho-
robywiązu)i
Dziwotworamilubpotwornościaminazywamysilniezniekształconealbo
przekształconecałeroślinylubichczęści.Przyczynyzjawiskasąmałorozpo-
znane.Stanowiąoneprzedmiotzainteresowaniaosobnejgałęziwiedzyzwanej
teratologią.Występująrzadko,mającmałeznaczeniegospodarcze.Dotądnie
sąznanemożliwościichzwalczania;fitopatolodzyinteresująsięnimizwykle
tylkomarginalnie.Częściejspotykanymiwlasachprzypadkamidziwotworów
są:staśmieniałodygi(fascjacja,łac.fasciatio),skrętyłodygi(łacitorsio),czyli
krętyprzebiegwłókienpniróżnychgatunkówdrzew(sosny,jodły,kasztanowca
itd.),przerosty(łac.prolificatio),czyliwyrastaniejednegonarząduzdrugiego,
np.jednejszyszkimodrzewiazdrugiejiinne.
Nowotworysątworamiwyrosłymiwmiejscach,wktórychnietworząsię
narośliniezdrowej,bywająteżgłębokoplastycznieprzekształconymiorgana-
mi.Nazywasięjececydiami(narośle,wyrośle).Niegdyśfitocecydiamiokreśla-
nonaroślenaorganachroślinwywoływaneprzezniektóregrzybyibakterie,
np.czarciąmiotłęjodłyspowodowanąprzezgrzybMelampsorellacaryophyl-
lacearumczyguzowatośćkorzeniwywołanąbakteriąAgrobacteriumtume-
faciens.
50
