Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Wizjafotograficzna
badaczenieformułowalitegowprost.Spojrzenieaparatuutożsamiono
zespojrzeniemnadzoru,ustanawianiaprawa,weryfikacji,aletakżeze
spojrzeniemnasyconympragnieniem
80
.Wspojrzeniutymkonstytuuje
sięobiektpożądania.
Zasygnalizowanepowyżejzmianymożnazatemprzedstawićwspo-
sóbnastępujący:represjonującespojrzeniezastąpiłowidok(widzenie)
zarejestrowanywobrazie.Tenostatniujmowanybyłprzezteoretyków
ibadaczyfotografiijakobezpośrednieodniesieniedorzeczywistości,
podobniejakdziejesiętowtransparentnejrelacjipomiędzysignifiant
isignifié,definiowanejprzezdeSaussure’a.Okoosadzonewciele
władzy,okokonstruowane,którejestzarównomechanicznymokiem
aparatu(władzy),jakteżokiem,zktórymutożsamiasięwidz,wyparło
metaforyczneoko,posiadającezdolnośćzobaczeniaeidos,wpisaną
wzachodniątradycjęmetafizyki.Wkonsekwencjiprzyjętezostały
teoretycznepodwaliny,pozwalającenietylkonarozpracowaniepo-
litykideterminującejwspomnianekonstrukcjeoka,oczymbyłajuż
mowawodniesieniudokoncepcjiaparatówwładzy,aletakżenazde-
finiowanieprocesuutożsamieniamechanicznegookazokiemwidza.
Wtymmiejscukluczowąrolęodegrałapsychoanalizawprowadzona
przezkrytykówfilmuinatychmiastwykorzystanarównieżwbadaniach
nadfotografią.TacyautorzyjakBaudry,PleynetczyQuadrotprzyglą-
dalisiękinupoprzezanalizęnmetapsychologiiwidza”,zakorzenionej
wLacanowskimopisiefazylustra.Idzietuotakimomentwrozwoju
dziecka,kiedypodczaspierwszegowejrzeniawlustrodochodzido
uświadomieniasobiewłasnegoJaorazwłasnejtożsamości,warun-
kowaneprzezwizerunekwidzianywodbiciu81.
Zarazemjednak,dlategowłaśnie,żeówodbityobrazsiebiejakonja”kształ-
tujesiępostroniewyobraźniwyraźnieoddzielonejodstronytego,corealne,
80
Porównaj:I.Rogof,Other’sOthers:SpectatorshipandDiference,w:Visionin
Context.HistoricalandContemporaryPerspectivesonSight,red.T.Brennan,M.Jay,
NewYork1996.
81Patrz:P.Murphy,PsychoanalysisandFilmTheory,dz.cyt.;J.Copjec,TheAnxiety
oftheInfluencingMachine,nOctober”1982,vol.23,s.43-60,s.57;M.Jay,Downcast
Eyes…,dz.cyt.,s.471.MurphyiCopjecnietylkoomawiająrecepcjępismLacanawkrę-
gufrancuskichkrytykówfilmu,alepodkreślająrównieżjejuproszczonycharakter.
