Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
WersjędrukowanąElegiarumlibri,bardziejeklektycznątematycznie,utwo-
rzyłyczteryksięgi:dwiepierwszewypełnił-identyfikowanyzprzekazemrę-
kopiśmiennym-cyklutworówdoLidii,wksięgachIIIiIVdominacjęuzyskała
problematykaokolicznościowairefleksyjna,nielicznewątkiuczucioweskupione
wokółnowejkochanki,Pazyfili,znalazłymiejscewksiędzetrzeciej
9
.Wsto-
sunkudokoncepcjicykluzwersjipierwotnej,odnoszącejsiędoLidii,zbiórten
ujawniawyraźneróżnice.Poszerzoneiurozmaiconezostałospektrumdoznań
emocjonalnychkochanka(balansowaniemiędzymiłościąanarastającymżalem,
dumą,gniewem,rozpacząinienawiścią),uwydatnionykontrastaksjologiczny
międzynimaLidią(wierność,stałośćiszlachetnośćwobecchciwości,niesłowno-
ściizdradliwegousposobienia),pogłębionywreszciewątekDmartyrologiczny”
10
,
związanyzustawicznieprzeżywanymcierpieniem.Wyraźneprzesunięcienastą-
piłowobszarzerelacjikomponentusemantycznegocykluwobecpodziałuna
księgi.Wzmodernizowanejwersjielegiijużwpierwszejksiędzezbiorupojawiły
sięwszystkienajważniejszeepizodydramatycznychdziejówuczucia,łącznieze
zdradąkochanki.WksiędzedrugiejpunktciężkościzostałprzeniesionynaDakcję
wewnętrzną”,rozgrywającąsięwświeciedylematówsercowychpoety11.
WynikibadańAleksandraBrückneraiZofiiGłombiowskiejdowodzą,że
ztakzrealizowanąkoncepcjącykluharmonizująwybraneutworypierwszej
księgiPieśni,odsłaniającewtokulekturyliniowejdramatycznyprzebieguczucia:
narodzinymiłości(IV),pierwszeniepokoje(VI,VII,VIII),zdrada(XII),rozpo-
znaniecharakterukochanki(XV),rozpaczliwapróbaodzyskaniajejwzględów
(XXI),powolneumieraniemiłości(XXII),ostatecznerozstanie(XXIII),zobiek-
tywizowanakonkluzjanatematdramatycznegoprzebieguhistoriiuczuciowej
(XXV)12.
OilewhoracjańskichPieśniachelegijnośćjestfenomenemstosunkowo
uchwytnym,zewzględunajednolitośćgatunkowącyklu,tonacjęireprezen-
tatywną(niewielką)liczbękonstytuującychgotekstów,otylewheterogenicznej
9
Zob.Z.Głombiowska,ŁacińskieelegieJanaKochanowskiego...,s.19-27,151-220;A.Gorz-
kowski,Elegie,[w:]Lekturypolonistyczne.JanKochanowski,red.A.Gorzkowski,Kraków2001,
s.67-78;N.Minissi,op.cit.,s.15-26.
10
EpitetDmartyrologiczny”pojawiasięnakartachniniejszejpracywodniesieniudomiłosnych
cierpień,skargkochanka(wtradycjielegijnejokreślanychjakoquerimoniaeamantis)iniekonotuje
sensówchrześcijańskich.
11Zob.Z.Głombiowska,Łacińskaipolskamuza...,s.63.
12
Zob.A.Brückner,DKsięgamiłości”...,s.13-16;tenże,NoweprzyczynkidodziełJanaKochanow-
skiego,s.1-26;Z.Głombiowska,InspiracjeelegijnewIks.DPieśni”JanaKochanowskiego,DMeander”
33(1978),z.3,s.148-158(cz.I);z.4,s.211-223(cz.II);taż,Łacińskaipolskamuza...,s.63-65.
Zinnychpracnauwagęzasługują:S.Windakiewicz,ErotykKochanowskiego...,s.193-209;tenże,
JanKochanowski,Kraków1930,s.96-97;S.Dobrzycki,Zhistoriiliteraturypolskiej,wybórioprac.
J.Kolbuszewski,Warszawa1986,s.62-63.
11
