Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
poetagotówzbłądzić”
18
.NiedziwizatemstwierdzenieJanuszaPelca,który
wnawiązaniudopowyższejmyśliwyraziłzdanie:
GłównykłopotsprawiałbadaczomKochanowskiegoprzychronologizacjiFraszekpro-
blemwierszyerotycznych.Sądzę,żenajtrafniejszabyławtejsprawieuwagaAleksandra
Brücknera,żeerotykKochanowskiegomożnaukładaćdowolnie,aleteukładanianigdzienie
prowadzą.Istotnebowiemfraszkimiłosnezostałyprzezpoetętakwymieszane,iżniesposób
siępołapać,gdziepoczątekikoniec19.
KategoriaDwymieszania”tłumaczysięjednakosobliwie,zwłaszczanatle
tychstanowiskbadawczych,któreukierunkowanenacałościowyoglądzbioru,
przyznająKochanowskiemudośćdobrąorientacjęwjegosekretnymlabiryncie.
Chodziopracehistorycznoliterackie,rozpatrującebudowętomuwaspekcie
dwóchrównoważącychsiętendencji:varietasetordo
20
.Stosownegoargumentu
dostarczajątakżedziejewydaniaFraszek.Naichostateczneukształtowaniepo-
święciłKochanowski-podobniejakwprzypadkułacińskichelegii-wielelat
życia,starannieporządkująckolejnośćtekstówwobrębieposzczególnychksiąg
21
.
Gdyzaśwewnętrznejintegralnościzbioruzagroziłyplanywydawnicze,pisał
wliściedoJanaJanuszowskiego:DWyrzucaćcozFraszekniezdamisię,botojest
18
A.Brückner,DKsięgamiłości”...,s.5.Por.T.Sinko,SumienieartystyczneKochanowskiego,[w:]
Pamiętnikzjazdunaukowegoim.JanaKochanowskiegowKrakowie8i9czerwca1930,Kraków1931:
DErotykiFraszek,pisanenierazwduchuKatulla,sąbezpośredniejszeniżłacińskieelegie.Czułto
Kochanowskiidlategopomieszałznówichchronologicznenastępstwoiprzeprowadziłwnich
inne,dlanasniepoznawalne,zmiany,byzmylićtych,którzyzfraszek(głównieerotycznych)
chcieli«wyczerpaćmójumysłzakryty».Układmoichfraszekjestlabiryntem,ostrzegapoeta,
iniktsięwnimniezorientuje...”(s.183).
19
J.Pelc,ChronologiaDFraszek”JanaKochanowskiego,[w:]Zestudiównadliteraturąstaropolską,
red.nauk.K.Budzyk,Wrocław1957(Studiastaropolskie,t.5),s.152.
20
Wrozbudowanejkonstelacjizbiorudostrzeganoprzejawyładutematycznegoinumeryczno-
symbolicznego,wskazującjednocześnienaanalogietematyczneikompozycyjnewłacińskich
Foricoeniach(por.J.Sokolski,Lipa,Chironilabirynt.EsejoDFraszkach”,Wrocław1998;tenże,
CosmopoiesisJanaKochanowskiego,DPamiętnikLiteracki”106(2015),z.1,s.5-22;J.Malicki,DJan
fraszkipisze”,w:tenże:Legatwiekurycerskiego.Studiastaropolskiedawneinowe,Katowice2006,
s.131-147;J.Schulte,DHolymatematicks”.GeometrycznakompozycjacyklówlirycznychwtradycjiPe-
trarki,w:tenże,JanKochanowskiirenesanseuropejski.Osiemstudiów,przeł.K.Wierzbicka-Trwoga,
Warszawa2012,s.232-268;J.Kroczak,Wlabiryncie.OukładzieDFraszek”,[w:]Wiązaniesobótkowe.
StudiaoJanieKochanowskim,red.E.Lasocińska,W.Pawlak,Warszawa2015,s.108-117.Stan
badańnatentematzawierasyntezaRomanaKrzywegoEpigramatyczneksięgimistrzazCzarnolasu,
[w:]Dobrymtowarzyszomgwoli.StudiaoDForiceniach”iDFraszkach”JanaKochanowskiego,red.
R.Krzywy,R.Rusnak,Warszawa2014,s.22-24.ZagadnienieDtajemniczości”Fraszekwkontekście
humanistycznegomotywulabiryntupodejmujem.in.Schulte,op.cit.,s.60-64.
21
Zapewnewramachtendencjihumanistycznejdołączeniawjednymzbiorzeprzeciwstawnych
kategoriiestetycznych:varietasiconcordia.JanuszPelcstwierdza:DKochanowski[...]pieczołowi-
cieinierazdługopoprawiał,cyzelowałswojeutwory,wykazywałdużątroskęo[...]kompozycyjną
itreściowącałośćispoistośćswoichzbiorów”(tenże,JanKochanowski.Szczytrenesansu...,s.137).
13
